به گزارش فرهنگ آشتی آنلاین، برگزاری این همایش مصادف شده است با اتفاق خجسته بهار عربی در برخی از کشورهای مسلمان عرب، که بخش عمده‌ای از جهان اسلام را تشکیل می‌دهند. میل به تغییر وضع موجود و دستیابی به جامعه‌ای آزاد و برابر برای همه شهروندان، از جمله زنان، آرمان دیرینه مردم این کشورها بوده که اینک به نظر می‌رسد در حال تحقق است. در تحقق این آرمان زنان سهم عمده‌ای داشته‌اند. حضور قاطع آنان در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و نقش مهمی که در جنبش‌های ملی کنونی ایفا کرده‌اند، حاکی از عزم و ارادۀ آنان برای این تغییر بوده است. زنان در عین تعلق به جنبش‌های اجتماعی و ملی، از تعلق به جنبش صنفی و دفاع از حقوق جنس خود نیز غافل نبوده اند.

 

در پی همین تلاش‌ها بوده است که جایزۀ صلح نوبل امسال به یکی از زنان عرب مسلمان یمن، توکل عبدالسلام کرمان تعلق گرفت که با دو زن دیگر جامعه لیبریایی آفریقا، تلاش‌های مسالمت آمیزی به عنوان فعالان حقوق زنان درجهت  تأمین امنیت زنان و احقاق حقوق و مطالبات زنان، صورت داده‌اند.

 

جهان اسلام علاوه بر دنیای عرب شامل بخشی از کشورها و جوامع مسلمان در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکاست. توجه به نقش و جایگاه زنان در جهان پهناور اسلام در دو سده ۱۹و۲۰ دغدغۀ اصلی این همایش است. دوران جدید بستر مناسبی برای فعالیت‌های زنان فراهم آورده است. در دوره‌های پیشین گرچه زنان از ایفای نقش‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ناتوان نبوده‌اند و علی رغم همه مصائب و موانع، زندگی و تاریخ خود را ساخته‌اند، اما کمتر دیده شده‌ و بیشتر در حاشیه مانده‌اند. کمتر به طرح مطالبات خاص خود پرداخته و بیشتر نقش‌های خود را در سایه مردانشان به ثبت رسانده‌اند. در دوران مدرن اما با تحولاتی که در جوامع غربی اتفاق افتاده و با تأثیری که بر سایر جوامع داشته است شاهد رشد جنبش‌های زنان در دفاع از حقوق خود بوده‌ایم. در همین دوران است که حقوق زنان به مسئله‌ای تبدیل شده است که دیگر نمی‌توان از آن چشم پوشید.

 

تلاش‌های گستردۀ زنان در حوزه‌های مختلف و در عرصه تاریخ، راه را برای نشان دادن نقش خلاقانه آنان در ساخت تاریخ از طریق پژوهش‌های مختلف در باب زنان و نیز دستیابی به مدارک و اسناد غنی‌تری در خصوص زنان باز کرده است. زمینه‌های تاریخ نگاری زنان در همین دوران ظهور یافته و تاریخ زنان به عنوان یک شعبه تازه یاب در ذیل تاریخ اجتماعی، تاریخ از پایین و تاریخ فرودستان، به کشف واقعیات زندگی زنان در تاریخ پرداخته و نشان داده که تاریخ‌های نوشته شده پیشین کورجنس بوده و از گزارش فعالیت‌های زنان به عنوان نیمی از بشریت عامدانه یا ناآگاهانه غفلت ورزیده‌اند.

 

در این دوران به همت مورخین تاریخ زنان، شرح حال‌ها، خاطرات، عکس‌ها، فیلم‌ها، نامه‌های خصوصی و بسیاری از نسخ خطی زنان کشف شده و منابع غنی تر و مستندتری را در اختیار آنان قرار داده است. یکی از دلایل اهمیت دوران جدید و معاصر در همین نکته است. هرچه تاریخ زنان بیشتر واکاوی شده، به اثبات حقانیت جنبش زنان بیشتر مدد رسانده است. جنبش‌های زنان در سرتاسر جهان و در جهان اسلام به این باور مشترک رسیده‌اند که  فرهنگ مردسالارانه، آنان را از حقوق خویش در درازنای تاریخ محروم کرده است اما زنان در نوع خواسته‌ها و مطالباتی که در دست یابی به حقوق سرکوب شده خویش داشته‌اند، با توجه به تنوع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، تفاوت‌هایی را پذیرفته‌اند. آنچه که زن غربی در راستای رهایی و آزادی‌اش طلب کرده و می‌کند با آنچه که زن مسلمان شرقی خواسته و می‌خواهد علی رغم پاره‌ای اشتراکات، متفاوت است.

 

همایش زن در جهان اسلام در صدد است تا آنچه که در جهان اسلام در مورد زنان مسلمان و غیر مسلمان در دو قرن ۱۹و ۲۰ میلادی اتفاق افتاده است، را شناسایی کند، چالش‌های این جهان در برخورد با تفکرات مدرن و تحولات ناشی از آن در حوزه حقوق زنان، تفکر اسلامی و نقش زنان اقلیت‌های غیر مسلمان را در این جوامع مورد بررسی قرار دهد. برخورد اندیشمندان اسلامی را با مسائل زنان، تأملات نظری و روش شناسانه مورخین در حوزه تاریخ زنان و نقش‌های ملموس زنان در جوامع اسلامی را مورد تأمل قرار دهد. از همین رو فراخوان داده است تا پژوهش‌های مختلف زنان و مردان در این حوزه‌ها را به بحث بگذارد، تا فضایی برای تعامل و تقابل آرا ایجاد کند و دستاوردهای جدید این حوزه‌ها را معرفی نماید.

 

در پی فراخوان همایش، از مشارکت بسیاری از متخصصین، اساتید و صاحب نظران سرتاسر جهان بهره‌مند شدیم. دبیرخانه همایش مجموعاً ۱۸۰چکیده مقاله دریافت کرد که  از آن میان ۱۱۸ چکیده مورد پذیرش قرار گرفت. ۳۵ چکیده از چکیده‌های دریافتی به پژوهشگران و متخصصین خارج از ایران از جمله آمریکا، انگلیس، اسکاتلند، استرالیا، کانادا، اتریش، نیوزیلند، ایتالیا، سوئد، ژاپن، بلژیک، عربستان سعودی، پاکستان، ترکیه، تاجیکستان تعلق داشت که ۲۸ چکیده از آنها  مورد قبول واقع شد.

 

از نظر موضوعی، چکیدهای دریافتی، محورهای همایش را تقریبا پوشش داد البته با این تأکید که محور "زن و ادبیات" بیشترین سهم را دریافت کرد و محور"زن و اقتصاد" مسکوت ماند. کتاب حاضر، شامل گزیده‌ای از این چکیده‌ها است.

 

در اینجا بایسته است که از تمامی دست‌اندرکاران برگزاری این سمینار که با کمترین امکانات و بیشترین مشکلات، با کمترین انتظار و بیشترین توان، ما را یاری دادند،از تمامی اساتید، دانشجویان و پژوهشگران حوزه زنان که حاصل تلاش‌ها و تجربه‌هایشان را در اختیار ما نهادند، صمیمانه قدردانی کنیم، آثارشان را پاس بداریم و فروتنانه از آنها بخواهیم که کاستی‌ها و کمبودها را بر ما ببخشایند و با انتقادات و پیشنهادات سازنده ما را در مسیری که پیش گرفته‌ایم، مساعدت و حمایت نمایند.

 

لازم به ذکر است، گزیده‌ای از مقالات ارائه شده در همایش  بعد از برگزاری همایش چاپ و منتشر خواهد شد.