دکتر معصومه ابتکار در نشست وضعیت زنان در مشارکت اجتماعی و سیاسی خاورمیانه و منطقه خلیج‌فارس در دوبی افزود: تحولات مربوط به زنان در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس در عین حال که جدای از تحولات مربوط به زنان در جهان اسلام نبوده، اما در هر کشوری با توجه به تاریخ، پیشینه فرهنگی و شرایط سیاسی – اجتماعی آن دارای خصوصیاتی ویژه است. خصوصیاتی که در مسیر پیشرفت ها یا بروز موانع، نقش آفرینی های خود را دارد. به بیان دیگر در بررسی تحولات و چالشها، ضمن در نظر داشتن مسایل کلی زنان جهان اسلام از جنبه های نظری و عملی، باید دانست که هر کدام از کشورهای منطقه مسایل خاص خود را در روند جنبش های مربوط به زنان داشته اند و این مسایل بی شک بر وضعیت زنان و پیشرفت های آنان اثر گذاشته است.

  وی افزود: اگر این بررسی را از ابعاد کلی آن یعنی جهان اسلام آغاز کنیم، در تاریخ بسیاری از کشورهای اسلامی شاهد چالش‌هایی میان جنبش‌های زنان به ویژه زنان نواندیش و غرب‌گرا با احکام شرع مقدس بوده‌ایم. برای مثال در ایران از حدود قرن سیزدهم هجری و در دهه‌های آخر سلسله قاجاریه موضوع استیفای حقوق زنان مطرح شد که این امر در برخی ابعاد متاثر از مسایل و تحولات اروپا بود. ابتکار تصریح کرد: اگر چه بدون تردید در ابعادی نیز تحت تاثیر فرهنگ ایرانی و اسلامی قرار داشته و تأسیس برخی مدارس دخترانه مذهبی برای تحصیل زنان و آموزش آنان موید این نظر است.

  وی گفت: حال اینکه مباحث مربوط به زنان تا چه حد به حوزه‌های علمیه و کادرهای آکادمیک راه یافته و تا چه میزان اجتهاد دینی و تفکر حوزه‌های شیعی و سنی را به تامل و بازنگری در احکام واداشته نیز موضوعی مهم است.

  ابتکار با اشاره به این که ما اسلام را دینی رو به آینده می‌شناسیم؛ دینی که برای دنیا و آخرت پیروان خود در تمام اعصار دارای برنامه و مدعی جهان شمولی و خاتمیت است، افزود: چنین دینی باید در عرصه‌های مختلف صاحب جامعیت و وسعت دید باشد و کاربری موثر خود را به نمایش بگذارد. به خصوص اکنون در چالش‌های دوران گذار و عصر مدرن و پسامدرن که همه ملاکها بر محور تغییر و نو شدن دور می‌زند، این آزمون بزرگی برای جوامع اسلامی است که می خواهند مسلمان و پیشرفته باشند. در این میان موضوع حقوق و نقش‌های چندگانه زنان نیز خود از مهم‌ترین مولفه‌های آزمون جهان معاصر به حساب می‌آید.

  وی گفت: علمای دینی، دانشگاهیان و حقوقدانان امروز از نقش و وظایف تعیین کننده‌ای برخوردارند و باید در همکاری و هم‌اندیشی با سیاستمداران و قانونگذاران مبنای تقنینی متناسبی را در کشورهای اسلامی برای ارتقای وضعیت زنان ایجاد کنند. مبنایی که براساس آن بتوان مشارکت زنان را در ابعاد سیاسی و اجتماعی کشورها تضمین کرد و در کنار آن موازین و اصالت‌های دینی و خانوادگی را بازتعریف و اجرا کرد. این روند نیازمند بنیان‌های صحیحی است که برای ارتقای وضعیت زنان و براساس فرهنگ بومی و ملی کشورها باید پایه‌گذاری شود.

  ابتکار ادامه داد: اما مشکلات تنها با بکارگیری راه‌حل گفته شده ختم نخواهد شد. موضوع آموزش و فرهنگ سازی برای زنان و مردان در موضوعات مختلف به ویژه ارزش های خانواده اهمیت بسیاری در پیشرفت جوامع اسلامی دارد. همچنین ایجاد ساختارهای لازم برای اعمال سیاست ها و نظارت بر پیشرفت وضعیت زنان به خصوص گروههای آسیب پذیر آنان شامل دختر بچه ها، زنان سالمند و زنان سرپرست خانوار در جوامع در حال توسعه منطقه اهمیتی کلیدی دارد. همان طور که زمینه سازی برای دستیابی زنان به سطوح مختلف تصمیم گیری نیز از جایگاه ویژه ای برای جوامع اسلامی برخوردار است و در منطقه خلیج فارس هنوز باید گامهای زیادی در این زمینه برداشته شود.

  وی گفت: زنان ایرانی طی سه دهه اخیر تجربیاتی در این حوزه‌ها داشته‌اند که با در نظر گرفتن خصوصیات جامعه ایرانی و شرایط موجود داخلی و بین‌المللی می‌تواند قابل ذکر و شایان توجه باشد. شرایط جدید بی‌تردید با تاثیرپذیری جامعه از اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی(ره) آغاز شد. ابتکار افزود: ایشان به عنوان یک فقیه نظرات روشن و مترقیانه‌ای را در مورد زنان مطرح کردند که سبب‌ساز پیشرفت آنان در همه عرصه‌ها شده و جامعه مذهبی ایران را با تفسیر نوینی از عرصه مشارکت زنان آشنا کرد، به نحوی که مشخص شد موازین اسلامی در ابعاد اخلاق و رفتار، خانواده و یا پوشش برای حفظ حرمت انسان ها و زنان و نه برای محدود کردن آنهاست.

  وی خاطرنشان کرد: با پشتوانه چنین دیدگاهی امروزه در ایران می توانیم به شهادت آمار و ارقام مورد تایید مجامع بین المللی بگوییم که حضور گسترده زنان ایرانی چه در جوامع شهری و چه روستایی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی چشمگیر بوده است. سطح سواد زنان از حدود ۳۵ درصد به حدود ۸۰ درصد رسیده و دسترسی دختران به آموزش ابتدایی بیش از ۹۸ درصد است. از سوی دیگر گسترش شبکه‌های بهداشتی برای زنان و دختران در سطح شهر و روستا حدود ۹۰ درصد بوده و مجموعه این تحولات سهم قابل ملاحظه ای در قبولی ۶۴ درصدی دختران در آزمون های سراسری دانشگاههای کشور داشته است.

  ابتکار تصریح کرد: حضور زنان ایرانی در انتخابات به عنوان رای دهنده و انتخاب شونده اگر چه تاریخ طولانی بیش از نیم قرن را پشت سر دارد، اما این مشارکت در سه دهه اخیر بسیاری گسترده‌تر و جدی تر بوده به نحوی که در انتخابات اخیر شوراهای شهر و روستا صدها زن به عنوان عضو این شوراها انتخاب شده‌اند.

  وی با اشاره به این که حضور زنان در پارلمان و دولت نیز به چشم می‌خورد خاطرنشان کرد: موثرتر از آنها، فعالین جامعه مدنی هستند که در تشکل‌های غیردولتی و رسانه‌ها نقش غیرقابل انکاری را ایفا می کنند. البته آنچه مورد اشاره قرار گرفت به معنای رسیدن به مقصد نیست و هنوز موانع فرهنگی و قانونی و سقف های شیشه‌ای برای تحقق‌ آرمان های زن ایرانی به چشم می‌خورد. چنانچه راهی طولانی برای اصلاح بیشتر قوانین در جهت کسب فرصت های برابر اجتماعی و اقتصادی در چارچوب موازین اسلامی پیش رو داریم.

  ابتکار گفت: زنان ایرانی به آرمان های مترقیانه امام(ره) و انقلاب شکوهمند اسلامی با این نگاه که با اسلام طالبانی فاصله زیادی دارد، معتقدند و تلاش آنها برای ترسیم چهره‌ای نوین و پیشرفته از جامعه اسلامی ادامه دارد، حتی اگر در این زمینه لازم باشد با تقویت بیشتر جامعه مدنی به تکمیل آرمان های خویش می‌پردازند. وی افزود: اما نکته قابل تاکید در این برهه تاریخی موضوع «امنیت» منطقه است که بی‌تردید به عنوان مهم‌ترین پشتوانه برای پیشرفت و توسعه پایدار کشورهای ما بشمار می‌آید. وی تصریح کرد: در فضای جنگ، ناامنی و خشونت پیشرفت زنان نیز سرابی بیش نیست. منطقه ما متاثر از بحران حل نشده فلسطین و سه جنگ بزرگ طی سه دهه گذشته بوده و اکنون سرنوشت زنان منطقه را نمی‌توان جدای از زنان لبنانی، فلسطینی، عراقی و افغانی دانست.

  ابتکار خاطرنشان کرد: امروز بیش از هر زمان گروههای غیردولتی، دانشگاهی و فعالین مسایل زنان باید برای صلح و امنیت تلاش کنند و رساتر از هر دوران ندای صلح و مخالفت با تروریسم و جنگ را سر دهند. دیریست که بیشترین آسیب‌ها را زنان و کودکان از درگیری و خشونت می‌بینند و جنگ طلبان نیز تحقق خواسته‌های پلید خویش را در تداوم این آسیب ها مشاهده می کنند.