شاید ثبت ۴ تولد در سال ۹۱ برای مادران ده ساله در مقابل یک میلیون و ۱۰۲ هزار و ۶۳۳ تولد ثبت شده برای مادران ۲۰ تا ۳۴ سال (سن مناسب برای بارداری و زایمان) قابل توجه نباشد، اما تصور نگهداری یک طفل توسط یک کودک ۱۰ ساله به عنوان مادر، تصور دلهره آوری است. در سال ۹۱، چهار تولد برای مادر ۱۰ ساله، ۱۷ تولد برای مادر ۱۱ ساله ، ۵۰ تولد برای مادر ۱۲ ساله، ۲۷۵ تولد برای مادر ۱۳ ساله و ۱۲۸۹ تولد برای مادر ۱۴ ساله ثبت شده است. این آمار جدای از آمار حاملگی های سنین ۱۵ تا ۱۹ سال که به آنها در اصطلاح حاملگی نوجوانی گفته می شود، است. براساس آمار سازمان ثبت احوال کشور ، در سال ۹۱ ، چهار هزار و ۳۷۷ تولد برای مادران ۱۵ ساله ، ده هزار و ۶۳۷ تولد برای مادران ۱۶ ساله ، ۱۹ هزار و ۸۸۱ تولد برای مادران ۱۷ ساله ، ۳۱ هزار و ۴۹۴ تولد برای مادران ۱۸ ساله و ۴۳ هزار و ۹۲۵ تولد برای مادران ۱۹ ساله ثبت شده است. براساس آمار سال ۹۱ ، تولدهای مربوط به مادران زیر ۱۹ سال ، ۱/۸ درصد کل تولدها را تشکیل می دهند. همگان به این نکته اذعان دارند که ازدواج امری پسندیده و سنت حضرت رسول (ص) است اما بارداری در سنی که هنوز کودک یا نوجوان در حال رشد است امریست که تمامی کارشناسان و پزشکان بر نامطلوب بودن آن مهر تایید می زنند. نوجوانان در حال رشد و تکامل هستند و نیاز آنها به انرژی و تغذیه مناسب نسبت به افراد مسن تر بیشتر است، بنابراین حاملگی آنها را با کمبودهایی مواجه می کند که نه تنها مادر بلکه به جنین نیز می تواند آسیب برساند . به لحاظ فکری و ذهنی نیز نوجوان هنوز آماده اجرا کردن نقش همسری نیست چنانچه با تولد فرزند نقش مادری نیز به آن افزوده شود در این شرایط فرد بطور کامل به هیچیک از نقش های خانوادگی و اجتماعی خود جامه عمل نخواهد پوشاند. پزشکان به این امر اذعان دارند که احتمال کم وزنی نوزاد برای این دسته از مادران بسیار بالاست و این کم وزنی ، نوزاد را در معرض عوارض مختلفی از جمله: عفونت، سوء تغذیه، معلولیت های طولانی مانند اختلال بینایی و شنوایی، مشکلات یادگیری و عقب ماندگی های ذهنی قرار می دهد. دکتر »شهلا کاظمی پور» عضو هیات علمی پژ‍وهشکده جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در این خصوص می گوید : روانشناسان در خصوص اینکه دقیقا چه سنی نوجوانی محسوب می شود اتفاق نظر ندارند چرا که بحثهای فرهنگی واجتماعی می تواند درتعریف این محدوده سنی که بطور کلی سن بین ۱۰ تا ۱۹ سالگی در نظر گرفته می شود ، تاثیر داشته باشد. وی ادامه می دهد : براساس آمار دو سوم دختران زیر ۱۹ که باردار می شوند هیچ برنامه ای برای مادر شدن نداشته و بطور ناخواسته باردار می شوند . بیشتر این بارداری ها در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه در قالب ازدواج و در کشورهای توسعه یافته در قالب روابط جنسی خارج از قالب ازدواج صورت می گیرد. وی می افزاید : در بحث آمار ازدواج های زودهنگام در برخی از مناطق به دلیل آنکه سن دختر پایین است و هنوز به سن قانونی ازدواج نرسیده ، ازدواجی ثبت نمی شود و تنها در صورت بروز بارداری است که برای ثبت ازدواج اقدام می کنند و همین باعث می شود آمارها در خصوص سن دختر در زمان ازدواج خیلی هم دقیق نباشد. دکتر «کاظمی پور» یکی از شاخصهایی که در ازدواج زودهنگام دختران تاثیر می گذارد را عامل فقر فرهنگی و مادی می داند و می گوید : این دسته از خانواده ها فکر می کنند که ازدواج بهترین راه حل برای محافظت از دختران بوده و علاوه بر آن ازدواج دختر با یک مرد مسن تر می تواند امنیت مالی و اقتصادی بیشتری برای دختر بهمراه داشته باشد و در عین حال از بار هزینه های خانواده نیز کاسته می شود. وی می گوید : موضوع بچه داری و مادری برای یک دختر نوجوان او را در معرض آسیبهای روانی قرار داده و درصد افسردگی را افزایش می دهد ، کشمکش ، فرار از خانه ، روابط نامشروع و در نهایت طلاق از جمله عوارضی است که می تواند دامن این نوجوانان را بگیرد. این عضو پژ‍وهشکده جمعیتی آسیا و اقیانوسیه بالاترین میزان طلاق به نسبت ازدواجهای همان گروه سنی را بین گروههای سنی ۱۵ تا ۱۹ سال و بعد ۱۰ تا ۱۴ سال می داند. وی همچنین بیشترین ولادت ثبت شده در سال ۹۱ را برای مادران ۱۰ تا ۱۹ ساله به ترتیب مربوط به استانهای سیستان و بلوچستان با ۷/۱۳ درصد ، اردبیل با ۱/۱۳ درصد و خراسان شمالی با ۲/۱۱ درصد از سهم کل تولد های استان وکمترین ولادت ثبت شده برای مادران ۱۰ تا ۱۹ ساله به ترتیب مربوط به استانهای اصفهان با ۹/۳ درصد ، تهران با ۳/۴ درصد و فارس با ۶/۵ درصد از سهم کل تولد های استان دانست. دکتر «کاظمی پور» محدود شدن حمایت های اجتماعی از دختر نوجوان را از ویژگی های ازدواجهای زودرس دانست و گفت : زمانی که یک نوجوان ازدواج می کند به همان نسبت که از محیط اجتماع و مدرسه جدا می شود حمایت های اجتماعی از او کم می شود و انزوای اجتماعی و افسردگی نتیجه نهایی آن است. دکتر«فریده خلج آبادی فراهانی» عضو موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت در این خصوص می گوید : در کشورهای توسعه یافته حاملگی نوجوانان یک چالش اجتماعی است و این درحالی است که در کشورهای در حال توسعه بعضا این موضوع نه تنها چالش نیست بلکه توسط خانواده ها تشویق هم می شود. وی می افزاید : خوشبختانه موضوع حاملگی کودکان و نوجوانان زیر ۱۹ سال در کشور ما از سال ۲۰۰۵ تاکنون در حال کاهش بوده اما هنوز متوسط ۳۰ تولد در مقابل هر هزار دختر ۱۰ تا ۱۹ سال است که نشان می دهد این موضوع در کشور ما قابل بررسی و توجه است. وی می گوید : علی رغم اینکه نرخ تولد برای مادر زیر ۱۵ سال در ایران کم است و در طول سالها شاهد کاهش این نرخ هستیم اما به این نکته باید توجه کرد که کاهش درصد این تولدها به خاطر افزایش جمعیت جوان در ایران است و در واقع تعداد مطلق این تولد ها تقریبا ثابت و حتی بعضا افزایش را هم نشان می دهد و این جای تامل دارد. دکتر «فراهانی» ادامه می دهد : تعداد کارشناسان بهداشت و ماما در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان که از نرخ تولد بیشتری در این رنج سنی برخوردارند کمتر از استانهایی با نرخ تولد کمتر می باشد و این نشان دهنده رابطه مستقیم تعداد کارشناسان بهداشت و مامایی با نرخ تولد ها است. وی می گوید : بارداری نوجوانان با اهداف هزاره سازمان ملل متحد بالاخص آرمان ۴ با موضوع کم کردن مرگ کودکان و آرمان ۵ با موضوع بهبود سلامت مادران در تناقض است و احتمال مرگ مادران زیر ۱۹ سال و سقط جنین در آنها دو برابر مادران ۲۰ تا سال۳۴ است . وی می افزاید : بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ در تهران انجام شده مشخص شده ۱۱ هزار سقط در تهران صورت می گیرد که رنج ثبت آن از ۲۰ سالگی تا ۳۴ سالگی بوده است و هیچ مشخصه ای برای دختران زیر ۱۹ سال یا دختران ازدواج نکرده وجود ندارد که بتوان آن را به عنوان یک موضوع اجتماعی در نظر گرفت. وی این مشکل را به آمار مرگ و میر مادران تعمیم داده و می گوید : متاسفانه در خصوص نوجوانان کار کم شده و آمار برای جمع بندی و ارائه بسیار کم است و این توجه مسوولین را برای کار بیشتر در این حوزه می طلبد. وی تاکید می کند : چیزی که کاملا مشخص شده این است که شاخص توسعه انسانی رابطه مستقیمی با میزان مرگ و میر مادران دارد و استانهایی که از شاخص توسعه انسانی پایین تری برخوردار هستند از میزان مرگ و میر بیشتری برخوردار می باشند. وی ادامه می دهد : تعداد کمی از بارداری ها در سنین نوجوانی منجر به مرگ می شود و آن چیزی که همه کارشناسان را نگران می کند موضوع عوارض بعد از بارداری است که عمومیت بیشتری داشته و از هیچ آماری برخوردار نیست . وی به مطالعات خود در حوزه جمعیت شناسی اشاره می کند می گوید : براساس مطالعات دانشگاهی حدود یک سوم زنان نوجوان از این عوارض که بعضا در تمام طول عمر همراه آنها است رنج می برند.