فرصت زیادی تا انتخابات مجلس باقی نیست و فعالان سیاسی و مدنی در حوزه زنان تلاش می‌کنند تا عموم زنان را پای صندوق رأی بیاورند و با جذب رأی آنها، نمایندگان زن بیشتری را به مجلس بفرستند. چند ماهی می‌شود که مدام از سهم ٣٠ درصدی و ضرورت افزایش تعداد زنان در مجلس گفته‌‌اند؛ اما خوب است در فرصت باقی‌مانده نگاهی به مطالبات زنان از مجلس شورای اسلامی بیندازیم تا معلوم شود که فعالان سیاسی و مدنی در حوزه زنان چقدر با واقعیت جامعه زنان در سطح کشور هم‌نظر هستند. باید دید که افزایش تعداد زنان از نظر زنان در موقعیت‌های اجتماعی و شغلی مختلف چقدر حائز اهمیت است. سؤال اینجاست که آیا آنچه این روزها درباره  مطالبات زنان از مجلس می‌شنویم برگرفته از خواسته‌های واقعی زنان است یا خواسته گروه اندکی از آنها؟ یک پرس‌وجوی ساده از چند نفر از فعالان سیاسی و مدنی در حوزه زنان و قراردادن نظرات آنها در کنار آنچه تعدادی از زنان در شغل‌ها، سن‌ها و موقعیت‌های اجتماعی متفاوت گفتند، روشن کرد که مطالبات طرح‌شده تا حد قابل‌قبولی با واقعیت‌های جامعه مطابقت دارد؛ اگرچه سهم ٣٠ درصدی و افزایش تعداد زنان در مجلس به‌صورت جدی مورد توجه زنان در بدنه جامعه نیست؛ اما خواسته‌های مهم آنان که شامل بهبود شرایط اقتصادی، وضعیت اشتغال، رفع تبعیض‌ها و پیگیری حقوق زنان می‌شود از نگاه زن فعال در عرصه سیاست دور نمانده است؛ بنابراین انتظار می‌رود استراتژی افزایش سهم زنان از پارلمان در راستای تحقق این مطالبات، مؤثر واقع شود.

مشکلات اقتصادی و تبعیض‌ها رفع شود

سهیلا جلودارزاده، عضو شورای مرکزی خانه کارگر: زنان نیز مانند مردان و کل جامعه در درجه اول از مجلس دهم انتظار دارند تا در جهت حل مشکلات و نابسامانی‌های اقتصادی کشور حرکت کنند. ایجاد اشتغال و افزایش درآمد خانوارها تا جایی که افراد نیازمند دیگران نباشند یکی از اصلی‌ترین مطالبات مردم، به‌خصوص زنان است. متأسفانه امروز بیکاری از اصلی‌ترین مشکلات ماست و به‌همین‌دلیل نیازمند یک نهضت کارآفرینی هستیم؛ اگرچه این امر تا حد زیادی در حوزه وظایف و اختیارات دولت است؛ اما مجلس با تصویب بودجه‌ها و… زمینه‌ساز انجام این اقدام است. دومین انتظار جامعه زنان از مجلس در حوزه رفع تبعیض‌ها و ایجاد امنیت در فضا است. حفظ و تقویت کانون خانوادگی با حمایت از زنان تأمین می‌شود؛ بنابراین باید به سویی حرکت کرد که مردان نتوانند خانواده را به‌سادگی با مشکل طلاق و مشکلات پس از آن مواجه کنند. یکی دیگر از انتظارات مردم، ازجمله زنان در حوزه فرهنگی و اخلاقی تعریف می‌شود. لازم‌به‌گفتن نیست که فساد اداری و اقتصادی که از دولت قبل خیلی بیشتر شد، ازجمله نکات منفی موجود در عرصه سیاست است و مردم انتظار دارند نمایندگان مجلس از قدرت و اختیارات خود در جهت رفع این مسائل استفاده کنند. من به‌عنوان یک زن می‌خواهم که نان حلال وارد خانواده من شود و ایجاد بستر اقتصادی سلامت یکی از وظایف نمایندگان مجلس است. ناگفته نماند که برخی تبعیض‌ها و ایرادها در حوزه حقوق زنان لازم است مورد توجه ویژه قرار گیرد. در برخی جاها نیاز به تغییر است.

تصویر واقعی زنان ارائه شود

اشرف بروجردی، معاون سیاسی حزب اتحاد ملت: اصلی‌ترین انتظار جامعه زنان از مجلس دهم این است که مجلس به‌عنوان یک نهاد مهم و مؤثر در تصمیم‌گیری، دربرگیرنده اکثریت جامعه باشد. خرد، اندیشه، تصمیمات مناسب اتخاذکردن و بلندگوی‌مردم‌بودن درحقیقت انتظارات اولیه جامعه زنان از مجلس آینده است؛ اگرچه همه مردم از مجلس همین انتظار را دارند؛ اما این موضوع برای زنان دارای اهمیت بیشتری است؛ زیرا زنان احساس می‌کنند که در ادوار گذشته نمایندگان حاضر در مجلس اعم از زن و مرد نتوانستند آنها را نمایندگی کنند. نه بلندگوی مشکلات آنها بودند، نه تصویر مناسبی از جایگاه زنان در عرصه سیاست ارائه کردند و نه توانستند که مطالبات حقوقی و اجتماعی آنها را پیگیری کنند؛ ازهمین‌رو اکنون انتظار دارند که نمایندگان مجلس آینده خصوصا نمایندگان زن دارای این ویژگی‌ها باشند و صدای بلند و رسای مردم را به گوش همه جامعه برسانند. علاوه‌براین انتظار می‌رود که بتوانند به خواسته‌ها و نیازهای زنان در شهر و روستا توجه لازم را داشته باشند و برای مشکلات آنها اقدامات قانونی به‌عمل آورند. به اعتقاد من توجه به جایگاه زنان در جامعه یک مطالبه فراگیر است و همان نکته‌ای است که ضرورت دارد زنان در آینده به آن توجه کنند. ذیل این مسئله است که می‌توان و باید به سایر خواسته‌های زنان توجه و آنها را دنبال کرد. خواسته‌هایی مانند اصلاح قوانین و مقررات. متأسفانه در برخی از قوانین موجود شاهد نکات تبعیض‌آمیزی هستیم که انتظار می‌رود در مجلس آینده مورد پیگری قرار گیرد.

حرمت زن و خانواده حفظ شود

گیتی پورفاضل، وکیل پایه یک دادگستری: مطالبات زنان از مجلس شورای اسلامی و برآورده‌شدن آن، ارتباط چندانی با تعداد خانم‌ها در مجلس ندارد. به نظر من نباید خیلی حساس بود که حتما تعداد زنان حاضر در مجلس افزایش یابد، بلکه اعتقاد دارم موضوع مهم اثرگذاری زنان راه‌یافته به مجلس است. به‌ویژه اثرگذاری نمایندگان اعم زن و مرد در حیطه حقوق زنان و مشکلاتی که این بخش از جامعه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، بسیار حائز اهمیت است. ازهمین‌رو من شخصا ترجیح می‌دهم خانم‌های حقوق‌دان به مجلس راه پیدا کنند، چراکه آنها به مسائل حقوقی کشور در همه زمینه‌ها احاطه دارند و بهتر می‌توانند پاسخ‌گوی نیازهای مردم باشند. تخصص حقوقی به نمایندگان کمک می‌کند درباره تغییر قوانین یا تنظیم قوانین جدید بهتر و مؤثرتر عمل کنند. برخی از کسانی که به مجلس می‌روند تحصیل‌کرده هستند، اما تحصیلات آنها در حوزه‌هایی است که ارتباط چندانی با موضوعات روز جامعه ندارد. به اعتقاد من حقوق ابتدایی و اولیه یک انسان، باید به ما برگردانده شود و این اصلی‌ترین مطالبه جامعه زنان است. نیاز به اجازه همسر برای خروج از کشور برای منِ ۶٠ ، ٧٠ ساله بزرگ‌ترین تحقیری است که اکنون وجود دارد و به آن پرداخته نمی‌شود. مسائل و مشکلات حوزه خانواده نیز از دیگر مواردی است که انتظار می‌رود مجلس بعدی حتما به آن بپردازد و پیگیری کند. چرا باید در یک جامعه اسلامی شاهد چنین وضعی باشیم و تا این حد مفاهیم اخلاقی را از دست بدهیم که خانواده حرمتی نداشته باشد.

تبعیض‌ها بر مبنای قانون اساسی رفع شود

زهرا نژادبهرام، فعال حوزه زنان: انتظار جامعه زنان از مجلس آتی بسیار جدی است. شاید بهتر باشد به موضوع مطالبه از مجلس این‌طور نگاه کنیم که همه راه‌یافتگان به مجلس نماینده همه مردم، فارغ از جنسیت، قومیت و زبان هستند. مهم نیست که نماینده کدام حوزه انتخابیه باشند، بلکه مسئله مهم آن است که در مجلس با یک نگاه ملی وارد شوند و عمل کنند. مجالس محلی مانند شوراها جای موضوعات محلی مثل آب و برق و… است، اما جایگاه مسائل ملی متفاوت است و قوانین آن باید فراگیر و همه‌گیر باشد. جامعه زنان نیز از نمایندگان مجلس انتظار دارد جنسیتی به قوانین نگاه نکنند. به عبارتی اگر قرار است قانونی برای موضوع اشتغال وضع شود، برای همه آحاد جامعه اعم از زنان و مردان باشد، زیرا همه مردم براساس قانون اساسی حقوق مشترکی دارند. به همین دلیل می‌گوییم نمایندگان مجلس حق ندارند جنسیتی به مسائل نگاه کنند. اجازه ندارند بگویند ما برای مردان اشتغال ایجاد می‌کنیم یا مثلا اولویت ما مردان متأهل یا مردان متأهل بچه‌دار یا مردان در آستانه ازدواج است. شاید در گذشته و تا چهار دهه قبل چنین رویکردی پذیرفتنی بود، اما امروزه که هزینه‌های زندگی به‌صورت مشترک از سوی زنان و مردان پرداخت می‌شود و بسیاری از زنان سرپرست خانوار هستند و…، جایی برای این نگاه وجود ندارد. در سایر موضوعات نیز به نگاه فارغ از تبعیض نیاز داریم؛ به نظر من این رویکردها مصداق تبعیض جنسیتی است و جامعه زنان این را نمی‌پذیرد. به‌طور خلاصه مطالبه جامعه زنان، رفع تبعیض برمبنای قانون اساسی است.

به زنان توجه ویژه شود

فاطمه راکعی، دبیر کل جمعیت زنان مسلمان نواندیش: مطالبات زنان، خارج از مطالبات ملی نیست؛ زنان هم مانند مردان خواستار بهبود شرایط اقتصادی، کاهش فساد اقتصادی و اداری، توجه به نیازها و خواسته‌های عموم جامعه و… هستند بااین‌حال انتظار می‌رود مجلس آتی به مسائل حوزه زنان به صورت مضاعف توجه داشته باشد و تغییرات لازم در زمینه حقوق زنان را پیگیری کند. علاوه‌براین، به دلیل افزایش آگاهی زنان در حوزه‌های مختلف، انتظار داریم که موضوع جنسیت در مجلس بعدی خیلی مطرح نباشد و همه نمایندگان در کنار هم برای حل معضلات ملی و بین‌المللی تلاش کنند. زنان به‌عنوان نیمی از جامعه باید با به‌کارگیری توانمندی‌ها و تخصص‌های خود وارد مجلس شده، در کمیسیون‌ها و فراکسیون‌ها به کار گرفته شوند و از این طریق، در راستای انجام مسئولیت و تعهد خود برای حل مشکلات کشور و همه مردم تلاش کنند. حس مادرانه زنان حتما در مجلس نیز به کار خواهد آمد و کمک می‌کند که مطالبات زنان و مطالبات ملی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و… به‌صورت جدی‌تر و مداوم‌تر پیگیری شود.من شخصا فکر می‌کنم که موضوعات مربوط به زنان در این مجلس، سریع‌تر به نتیجه می‌رسد؛ زیرا مجالس گذشته خصوصا مجلس ششم، همه قوانین تبعیض‌آمیز را درباره زنان رصد کرده‌‌اند و در کمیته و فراکسیون زنان حتی قوانین جایگزین نیز تدوین شده است. حتما می‌توان در آرشیو مجلس و مرکز پژوهش‌های مجلس، به نتیجه آن تلاش‌ها دست یافت.

مطالبات ملی و مطالبات زنان با هم دیده شود 

الهه کولایی، عضو شورای هماهنگی مجمع زنان اصلاح‌طلب: خواسته‌ها و مطالبات زنان از مجلس آینده به‌طور طبیعی، جدا از مردان تعریف نمی‌شود و بسیاری از تقاضاهای زنان و مردان از مجلس یکسان است؛ برای مثال تغییر بخشی از قوانین به گونه‌ای که به بهبود شرایط منجر شود، خواسته‌ای است که زنان نیز مانند مردان از مجلس بعدی دارند. پیگیری و توجه به موضوعات و مشکلات روز جامعه نیز از دیگر وجوه اشتراک مطالبات زنان و مردان است. همچنین تأثیرگذاری مجلس در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اعمال نظارت بر اجرای قوانین توسط همه دستگاه‌های اجرائی در حوزه‌های مختلف نیز از جمله انتظارات مشترک زنان و مردان از مجلس آتی است. در واقع نمایندگان مجلس به‌عنوان چشم و گوش مردم باید بر همه دستگاه‌ها در جهت اجرای قوانین اشراف داشته باشند و در این زمینه از نظرهای کارشناسی جامعه و تجربه‌های اندوخته‌شده در سال‌های قبل نیز استفاده کنند.ناگفته نماند که جامعه زنان علاوه بر این مسائل عمومی انتظارهای ویژه‌ دیگری هم از مجلس دهم دارد. رفع تبعیض از قوانین جاری و اجرای قوانینی که شاید در ذات خود تبعیض نداشته باشند، وظایفی است که زنان انتظار دارند علاوه بر موضوعات کلی به آن توجه شود. مطالبه جامعه زنان این است که مجلس دهم در راستای اصلاح قوانین، ایجاد فرصت برابر، اعمال نظارت بر اجرای قوانین تبعیض‌آمیز یا حتی نظارت بر اجرای تبعیض‌آمیز قوانین حرکت کند. در واقع خواستار آن هستیم که قبل از اعمال تغییر در قوانین، از طریق اعمال نظارت بر اجرای قوانین، مانعی در برابر تبعیض ایجاد کنند.

آرزو فرشید / روزنامه شرق