‎به گزارش ستاد خبری دومین جشنواره مشارکت شهروندی و خدمات شهری، سید احمد فیروزآبادی استادیار حوزه مطالعات توسعه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در همایش شهر اسلامی و مشارکت های مردمی با بیان این که «به لحاظ جنسیتی ظرفیت و پتانسیل زنان نسبت به مردان در زمینه شکل گیری مشارکت های همیارانه بالاتر است»، تصریح کرد: این موضوع لزوم برنامه ریزی و اجراء فعالیت های مشارکتی در حوزه شهری و محلات را براساس جامعه هدف زنان بیشتر می سازد. از دیگر سو مشارکت های غیررسمی همیارانه، معمولا در بین اقشار به لحاظ درآمدی ضعیف تر جامعه بیشتر به چشم می خورد و این موضوع در برنامه ریزی ها برای محلات با میانگین درآمد خانواری پایین تر باید مدنظر قرار گیرد.
‎فیروزآبادی در این همایش به بررسی پتانسیل های مشارکتی شهروندان تهرانی در امور شهری پرداخت. وی کارایی، اثر بخشی، خود اتکایی، پوشش، پایداری، را از سودمندی های مشارکت شهروندی بر شمارد.
‎این استاد دانشگاه دسته بندی مشارکت از نظر اوکلی را این چنین توضیح داد: مشارکت، همکاری و کمک داوطلبانه مردم دربرنامه های عمومی و در راستای توسعه ملی است. همچنین در توسعه محلی، مشارکت شامل دخالت مردم در فرایندهای تصمیم گیری، اجرای برنامه ها، شریک شدن در منافع حاصل از برنامه های توسعه و همکاری در ارزشیابی این برنامه هاست. از نگاه سازمان های غیر دولتی نیز مشارکت، فعالیت های سازمان داده شده برای افزایش کنترل بر منابع مشخص در مورد گروه ها و جنبش هایی است که تاکنون از داشتن این کنترل ها محروم بوده اند. در واقع مشارکت اجتماعی فرایند فعالی است که گروه های مخاطب و بهره بردار برای افزایش رفاه، درآمد، رشد شخصی، خود اتکایی و سایر ارزشها بر جهت و اجرای پروژه توسعه، تأثیر می گذارند.
‎دکتر فروز آبادی همچنین به برخی محدودیت های مشارکت نیز اشاره کرد و گفت: مشارکت در برخی کارها باعث تاخیر در شروع پروژه و پیشرفت آرام در مراحل آغازین کار میدانی شود. همچنین ممکن است نیازهای مادی و منابع انسانی زیادی برای حمایت از مشارکت مورد نیاز باشد. از سوی دیگر چون مشارکت یک جریان است، وقتی جریان آن شروع شد باید اجازه داد در مسیر خودش حرکت کند و ممکن است در جهت مسیرهای مورد انتظار حرکت نکند. در هنگامه مشارکت، انتظارات افزایش یافته ناشی از حضور مردم محلی را همیشه نمی‌توان برآورده کرد. اما می توان با مدیریت درست مشارکت های مردمی، از چنین محدودیت هایی جلوگیری کرد.
‎این استاد دانشگاه در ادامه همایش مشارکت شهروندی به بیان انواع سه گانه مشارکتهای غیر رسمی و مشارکت رسمی پرداخت. وی درباره مشارکت های غیر رسمی همیارانه این چنین گفت: انواع مشارکتهای برای مثال در روابط همسایگی و غیره را شامل می گردد مانند: گوش دادن به مسائل و مشکلات در و همسایه ها، قرض دادن وسایل خانه، مراقبت از خانه همسایه در مواقع سفر، مراقبت از عضو سالمند و یا کودک همسایه برای مدت کوتاه، قرض دادن وسایل منزل و پول و ….
‎این استاد دانشگاه «مشارکت های خیریه ای» را به مشارکت هایی دانست که با اهداف احسان و نیکوکاری انجام می گیرد و شامل کمک به مردم آسیب دیده از جنگ، سیل و …، کمک و صدقه به نیازمندان، خیرات و مبرات به نیت اموات و گذشتگان، کمک به سالمندان و معلولین و از کار افتادگان و سایر گروههای محروم جامعه و…. می شود.
‎دکتر فیروز ابادی در تعریف مشارکتهای غیر رسمی مذهبی نیز گفت: شامل انواع مشارکتهای مناسکی و مراسم دینی در عزاداری ها و جشن ها و … در منازل و یا مساجد می گردد. مشارکتهای رسمی هم مشارکت هایی شامل انواع مشارکتها در انجمن ها و یا سازمان های مردم نهاد رسمی و با تابلو و ثبت شده می باشد.
‎دکتر فیروز آبادی در ادامه این همایش به بیان راهکارهایی در خصوص مشارکت های شهروندان در شهر تهران پرداخت و گفت: از آنجا که مشارکت های غیر رسمی مذهبی و خیریه ای تاثیر مستقیم و معناداری بر مشارکت های غیررسمی همیارانه، دارند. بنابراین بسیاری از سیاستها و برنامه های شهرداری تهران در زمینه جلب مشارکت های غیررسمی همیارانه مردمی، می تواند از طریق مکانها و تجمع های مذهبی مانند: مساجد، حسینیه ها، هیئت ها و …. صورت گیرد. همچنین اعتماد فردی و خویشاوندی، همراه با همبستگی و یکپارچگی اجتماعی، بر مشارکت های غیر رسمی همیارانه موثرند و در محلات شهری که از بافت های طایفه ای، قومی و خویشاوندی برخوردارند ظرفیت و پتانسیل شکل گیری مشارکت های همیارانه بیشتر است.
‎وی در ادامه با تاکید بر این که «به لحاظ جنسیتی ظرفیت و پتانسیل زنان نسبت به مردان در زمینه شکل گیری مشارکت های همیارانه بالاتر است»، تصریح کرد: این موضوع لزوم برنامه ریزی و اجراء فعالیت های مشارکتی در حوزه شهری و محلات را براساس جامعه هدف زنان بیشتر می سازد. از دیگر سو مشارکت های غیررسمی همیارانه، معمولا در بین اقشار به لحاظ درآمدی ضعیف تر جامعه بیشتر به چشم می خورد و این موضوع در برنامه ریزی ها برای محلات با میانگین درآمد خانواری پایین تر باید مدنظر قرار گیرد.
‎به بیان این استاد دانشگاه «معمولا کسانی که مشارکت های رسمی دارند کمتر در مشارکت های غیر رسمی همیارانه شرکت می کنند و بنابراین ظرفیت های مشارکتی محلات ، باید براساس ویژگی ها و ظرفیت های محلات در جلب مشارکتهای رسمی و انواع مشارکت های غیر رسمی همیارانه، خیریه ای و مذهبی مدنظر قرار گیرد. در خصوص جلب مشارکت های غیررسمی خیریه ای، باید به این نکته توجه شود که مشارکت های غیر رسمی همیارانه و مشارکت های غیر رسمی مذهبی در کنار مشارکت های رسمی نقش موثری در رشد اینگونه مشارکت های خیریه ای برعهده دارند».
‎دکتر فیروز آبادی با تاکید بر این که «متاهلین به شکل معناداری از مشارکت های غیر رسمی خیریه ای، بالاتری برخوردارند»، ادامه داد: بنابراین سرمایه گذاری نهادهای شهری بر روی سرپرستان خانوار و همسران آنها در جلب اینگونه مشارکتها نتیجه مطلوب تری به همراه خواهد داشت. همچنین مشارکت های غیر رسمی همیارانه و مشارکت های غیر رسمی خیریه ای همراه با همبستگی و یکپارچگی اجتماعی، هر سه به شکل همزمان بر ایجاد مشارکت های مذهبی، تاثیر معنادار مستقیم دارند.