راهکارهایی که چند سالی است در کنار مباحث علمی و پزشکی رنگ و لعاب حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی نیز به خود گرفته است و برنامه‌ریزان سعی می‌کنند با تمامی ابراز‌های علمی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی به جنگ این ویروس تمامیت‌طلب بروند.
به نوشته روزنامه شرق  از همین‌رو از سال ۱۹۸۸، روز اول دسامبر و ۱۰ آذر به منظور جلب مشارکت‌های مالی، افزایش آگاهی و مبارزه با تبعیض و بهبود آموزش، روز جهانی ایدز نامگذاری شده است و هر سال شعاری را برای توجه به فعالیت‌های خاص بر می‌گزینند، شعارهایی مثل جوانان، زنان و ایدز، تشریک مساعی، تعهد اجتماعی، کودکان در جهانی با ایدز و… . با این حال، وزارت بهداشت و درمان نیز سال‌های متعددی است که با توجه به شیوع بالای این بیماری سعی در کنترل آن دارد اما آنچه روز جهانی مبارزه با ایدز را بیش از پیش مهم‌تر کرده، شیوع موج سوم ابتلای به ایدز در کشور است که از طریق روابط کنترل‌نشده‌ جنسی در حال افزایش است و از همه مهم‌تر اینکه این موج در جهان رو به کنترل و کاهش در ایران رو به افزایش است. بر این اساس علیرضا مصداقی‌نیا معاون بهداشت وزیر بهداشت و درمان در رابطه با دلیل افزایش ابتلا به ایدز از طریق روابط کنترل‌نشده ایدز می‌گوید: شاید مساله مهم این باشد که هنوز شناخت مناسبی در میان جوانان در رابطه با راه‌های پیشگیری از این بیماری وجود ندارد به خصوص در میان زنان، چرا که این موج بیشتر از هرکسی زنان را نشانه رفته است. او در گفت‌وگو با شرق افزایش مصرف مواد‌مخدر صنعتی و روان‌گردان‌ها را نیز از دیگر دلایل افزایش ابتلا به ایدز در موج سوم این بیماری می‌داند.

همان‌طور که می‌دانید در حال حاضر موج سوم ایدز در کشور به شکلی تهدید‌کننده شده است که پیش‌بینی می‌شود زنان و کودکان بیش از سایر گروه‌ها در خطر ابتلا به ایدز باشند، بر این اساس تصویر کلی ایدز در جامعه ما به چه شکلی است؟
در حال حاضر ۳/۳۳میلیون نفر در دنیا به ایدز مبتلا هستند که به دلیل رشد چشمگیر درمان‌ها ممکن است روزبه‌روز به مبتلایان این بیماری اضافه شود و تعداد مرگ‌ومیر آن کاسته شود، همچنین سالانه ۶/۲میلیون نفر به مجموعه مبتلایان به ایدز اضافه می‌شوند و ۱/۸ میلیون نفر در دنیا به دلیل این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. وضعیت ایران از نظر ابتلا به «اچ‌ای‌وی» نسبت به وضعیت کل دنیا بد نیست. در دنیا روزانه هزار جوان زیر ۱۵سال در دنیا به ایدز مبتلا می‌شوند. در مجموع روزانه شش هزار نفر در دنیا به این بیماری مبتلا می‌شوند که ۵۱‌درصد آنها را زنان تشکیل می‌دهند و ۴۱‌درصد آنها در سنین ۱۵ تا ۲۴ قرار دارند. طبق آخرین اطلاعات گزارش شده در سال ۹۰ درخصوص موارد ابتلا به ایدز بر حسب جنس، ۵/۹۱‌درصد مربوط به مردان و ۵/۸‌درصد از این آمار مربوط به زنان بوده است. همچنین بر حسب موارد ثبت شده ابتلای به ایدز بر حسب راه انتقال، ۸/۶۹‌درصد از این آمار با اعتیاد تزریقی، ۱۰‌درصد از راه آمیزشی، ۸/۰‌درصد از راه انتقال از مادر به کودک و ۳/۱۸‌درصد به دلایل نامشخص به ایدز مبتلا شده‌اند. همچنین مساله نگران‌کننده دیگر این است که ۶/۶۷‌درصد زنان از راه آمیزشی و ۲/۷۵‌درصد از مردان از طریق اعتیاد به ایدز مبتلا می‌شوند که این آمار مبین آن است که اگرچه در کل و در میان مردان آمار ابتلا به ایدز در حال کاهش است اما شاهد افزایش موارد جدید ابتلا به ایدز در زنان هستیم.
مشخصه اصلی موج سوم ایدز و بیشترین عاملی که در این بین می‌تواند بر افزایش میزان مبتلایان تاثیر‌گذار باشد، چیست؟
مساله اصلی این است که بیماری ایدز امروزه وارد مرحله تازه‌ای شده است. ایدز دیگر یک بیماری متعلق به گروه‌های خاص مثل همجنس‌گرایان یا معتادان تزریقی در جوامع بشری نیست. در ایران موج اول بیماری از طریق انتقال خون و فرآورده‌های خونی مطرح شد و موج دوم آن شامل شیوع بیماری بین افرادی بود که از طریق اعتیاد و سرنگ‌های آلوده مشترک دچار عفونت شده بودند. در حال حاضر موج سوم بیماری از طریق روابط جنسی بی‌بندوبار و بدون قیود اخلاقی در حال گسترش نگران‌کننده است. شیوع عفونت به علت ارتباط جنسی لجام‌گسیخته بین جوانانی که اطلاعات کمی درباره راه‌های انتقال و پیشگیری از این بیماری مهلک دارند، بسیار تاسف‌بار است. در حالی که طبق گزارش‌های سازمان ملل شیوع این بیماری در جهان رو به کاهش است، انتقال از راه ارتباط جنسی در ایران به علت ناآگاهی و عدم وجود آموزش‌های لازم در حال افزایش است. پایبندی به آموزش‌های اخلاقی و دینی، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و خانواده‌ها درباره راه‌های انتقال و پیشگیری از عفونت در جلوگیری از شیوع بیشتر ایدز نقشی‌اساسی دارد.
به نظر شما دلیل این امر که ابتلا به «اچ‌ای وی» از طریق روابط جنسی کنترل‌نشده در دنیا رو به کاهش و در ایران رو به افزایش است، چیست؟
شاید مساله مهم این باشد که هنوز شناخت مناسبی در میان جوانان در رابطه با راه‌های پیشگیری از این بیماری وجود ندارد به خصوص در میان زنان، چرا که این موج بیشتر از هرکسی زنان را نشانه رفته است. شواهد موجود مبنی بر افزایش تعداد موارد ابتلا به ایدز از طریق ارتباطات جنسی محافظت نشده و همچنین افزایش انتقال بیماری میان زنان است که ما نیز بر این اساس برنامه سوم کشوری مبارزه با ایدز را بر لزوم توجه به الگوهای جدید انتقال این بیماری و همچنین توجه به برنامه‌های کاهش آسیب به منظور پیشگیری از بازگشت موج دوم ایدز قرار داده‌ایم، به طوری‌که در سومین برنامه استراتژیک ایدز همچنان بر لزوم توجه به برنامه‌های کاهش آسیب و ادامه این برنامه‌ها در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد‌مخدر هم تاکید شده است.
برنامه شما برای کنترل وضعیت موجود چیست؟
در حال حاضر شواهد حاکی از آن است که تعداد موارد ابتلا از طریق ارتباطات جنسی محافظت‌نشده در حال افزایش است. از طرف دیگر شواهدی نیز وجود دارند که نشان می‌دهند انتقال بیماری میان زنان در حال افزایش است. این مباحث زنگ خطری است برای آغاز موج سوم بیماری ایدز. بر این اساس پیشگیری از وقوع موج سوم این بیماری، یکی از اهداف پیش‌بینی شده در برنامه سوم کشوری ایدز است. در کنار کارهای حاشیه‌ای و منظمی که ما هر ساله انجام می‌دهیم شاید اصلی‌ترین برنامه ما «برنامه مقابله با موج سوم» است که این برنامه در دستور کار شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی قرار دارد و به محض تشکیل جلسه این شورا، تصویب خواهد شد. امیدواریم سازمان‌های دیگر نیز از جمله ستاد مبارزه با مواد‌مخدر، بهزیستی، سازمان زندان‌ها و سازمان انتقال خون همکاری خوبی را در ارایه برنامه‌های پیشگیری با وزارت بهداشت داشته باشند و همچنین انتظار می‌رود آموزش‌وپرورش هم با توجه به رسالتش جدی‌تر از گذشته در مورد آگاه‌سازی و توانمندسازی این قشر همکاری کند.
برخی اخبار تایید نشده هم در رابطه میزان تاثیر مواد روان‌گردان‌ها و محرک‌ها در افزایش ابتلای به ایدز مطرح می‌شود، این مساله مورد تایید وزارت بهداشت است؟
بله. شاید به جرات بتوان گفت عمده‌ترین مشکلی که امروزه می‌تواند به گسترش این بیماری از طریق روابط جنسی دامن بزند، شیوع زیاد سوءمصرف مواد روان‌گردان و محرک که عمدتا با عناوین متفاوت مانند شیشه و کریستال در جامعه شیوع پیدا کرده است، علاوه بر آثار زیان‌بار روانی که روی فرد مصرف‌کننده می‌گذارد، عوارض جبران‌ناپذیری را هم به دنبال خواهد داشت، بر این اساس آگاه‌سازی جوانان و نوجوانان و همین‌طور خانواده‌های آنان در ارتباط با عوارض جبران‌ناپذیر سوءمصرف مواد روان‌گردان می‌تواند کمک شایانی به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کند. گرچه هنوز هم متاسفانه نمی‌توان تخمین درستی نسبت به تعداد این مبتلایان داشته باشیم، چراکه خیلی‌ها هنوز از بیماری خود بی‌خبرند.
دلیل این بی‌خبری چه می‌تواند باشد، آیا می‌توان گفت فقدان یک سیستم شناسایی درست مبتلایان دلیلی بر این اتفاق شده است؟
تا حدی درست است، چرا که از سال ۶۵ تا امسال ۸/۹درصد از افراد از طریق روابط جنسی مبتلا به ایذر شده‌اند، در صورتی که این آمار در سال ۸۹، ۸/۲۰‌درصد بوده است. ما برنامه‌ریزی‌های متعددی را در این رابطه انجام می‌دهیم البته باید توجه داشت دسترسی افرادی که در معرض این ویروس قرار دارند، بسیار زیاد است و این امر نشان می‌دهد که ما در نظام مراقبت باید بهتر عمل و برنامه‌ریزی کنیم، چرا که تخمین زده می‌شود ۵۰ تا ۶۰ هزار مورد ابتلا به «اچ‌ای‌وی» در کشور وجود داشته باشد که این افراد از وضعیت و آلودگی خود اطلاع ندارند، بنابراین ما از دو راه می‌توانیم افراد بیشتری از مبتلایان را وارد سیستم نظام مراقبت کنیم، با این هدف که وزارت بهداشت بتواند با گسترش مراکز و پایگاه‌های مشاوره بیماری‌های رفتاری و از طریق رسانه‌ها بتواند با اطلاع‌رسانی درست جامعه را از ابتلا به موارد جدید مصون نگه دارد.
افرادی که هم اکنون به این بیماری مبتلا شده‌اند و از بیماری خود بی‌خبرند چطور باید از بیماری خود با خبر شوند؟
با توجه به آگاهی‌هایی که به وجود آمده است شاید بیشتر به مراکز و پایگاه‌های مشاوره بیماری‌های رفتاری مراجعه کنند تا هرچه زودتر پس از اطلاع در صورت ابتلا، درمان را شروع کنند. خوشبختانه در حال حاضر در تمام شهرستان‌های کشور، مراکز و پایگاه‌های مشاوره در آنجا راه‌اندازی شده و در طول دو سال گذشته رسانه‌ها به خصوص صداوسیما و روزنامه‌ها حرکت مناسبی درباره آگاه‌سازی مردم انجام داده‌اند که اگر این روند ادامه پیدا کند و این همکاری‌ها بیشتر تداوم یابد، ما انتظار داریم به اهدافی که در برنامه‌ریزی کشوری پیش‌بینی شده دست پیدا کنیم و بتوانیم گسترش این بیماری را بیشتر کنترل کنیم.