ازدواج، یکی از مهم ترین پدیده های اجتماعی، فرهنگی و زیستی مربوط به جامعه و انسان محسوب می شود که هم متأثر از تحولات جامعه و هم تأثیرگذار بر تحولات جامعه است.

«یکی از نشانه های خداوند این است که از جنس شما برایتان همسر آفرید تا موجب آرامش تان باشد و بین شما الفت و مهربانی قرار داد (روم/۲۱).»

ازدواج، یکی از مهم ترین پدیده های اجتماعی، فرهنگی و زیستی مربوط به جامعه و انسان محسوب می شود که هم متأثر از تحولات جامعه و هم تأثیرگذار بر تحولات جامعه است. الگوهای ازدواج تحت تأثیر «تغییرات ساختاری» و «تغییر ایده ها و اشاعه آن» و به طور کلی متأثر از جایگاه جوامع در گذار از سنت مدرنیته دچار تغییرات چشمگیری شده است، تا جایی که امروزه در ادبیات جامعه شناسی و جمعیت شناسی بحثی تحت عنوان «انتقال خانواده» یا «انتقال دوم جمعیت شناختی» شکل گرفته است. نهاد خانواده همپای سایر ابعاد زندگی انسانی در عصر کنونی با تلاطم ها و متغیرهای اثرگذار متعدد از درون و بیرون مواجه است.

در سراسر دنیا سیاستمداران، قانونگذاران، مجریان قانون، اندیشمندان، صاحبنظران و فعالان مدنی بی شماری در تلاشند ضمن پالایش برخی مناسبات ناعادلانه قبلی حاکم بر خانواده، هسته اصلی جوامع خود را در رویارویی با بحران ها و مسائل نوپدید مقاوم و توانمند سازند.

در سه دهه اخیر کشور ما شاهد افزایش نسبت های تجرد در میان جوانان است. در دوره ۱۳۹۰- ۱۳۶۵ نسبت تجرد در میان مردان از حدود ۶۰ به ۷۰ درصد و در میان زنان از ۳۶ به ۴۸درصد افزایش یافته است.در تبیین افزایش نسبت های تجرد یا به بیان دیگر تأخیر ازدواج جوانان یافته های تحقیقات بر سه عامل کلیدی یعنی دسترسی(قابلیت دسترسی به همسر مناسب آینده با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی)، امکان(امکان پذیری ازدواج با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی) و تمایل(مطلوبیت ازدواج با توجه به هنجارها و فشارهای اجتماعی و انگیزه های فردی) تأکید دارد. در این سه دهه سیاست ها ۰۰و برنامه های متعدد و متفاوتی در دوره های مختلف برای برون رفت از این وضعیت در دستور کار دولت ها قرار گرفته است که بعضاً با روی کار آمدن دولت بعدی به محاق رفته است، از آن جمله قانون تسهیل و ساماندهی ازدواج جوانان است که بعد از سال ها زمینه های اجرایی شدن آن فراهم نشده است.

اگر به سه عامل کلیدی پیشگفته برگردیم بر ضرورت بازبینی قانون مذکور و به روز شدن آن هم باید تأکید کرد.امروزه توسعه فناوری، گسترش ارتباطات، افزایش مهاجرت ها، آمد و شدهای بین فرهنگی و باز شدن درهای جامعه به سمت کالاهای مصرفی و فرهنگی جوامع دیگر مجموعه پیچیده ای از تغییر نگرش ها و ارزش ها را پدید آورده است. بسیاری از جوانان جهانی شدن را پدیده ای چندوجهی می بینند که انتظارات و نیازها و شیوه های تعامل آنان را تحت تأثیر قرار داده و به طور معناداری آنها را از جوانان نسل های پیشین متفاوت ساخته است.

به نظر می رسد اجرای پیمایش ملی ارزش ها و نگرش ها، نیازها و ظرفیت های مرتبط با جوانان می تواند بستر مناسبی برای سیاستگذاری های مبتنی بر واقعیات زندگی جوانان و اثربخشی تلاش ها و فعالیت های متعدد، پراکنده و موازی در حوزه ازدواج جوانان و متناسب با عوامل تأثیرگذار بر سیر نزولی آن فراهم نماید. روز ملی ازدواج که با پیوند مبارک امیر مؤمنان(ع) و بزرگ بانوی دو عالم گره خورده فرصتی است برای جلب توجهات نسبت به این موضوع مهم و بازخوانی عملکردهای گذشته و وضعیت موجود و اندیشیدن به راهکارهای تحقق وضعیت مطلوب.این فرصت را باید غنیمت شمرد.