بنابر آمار این انستیتو اکثریت مردان بخش غربى آلمان براین نظرند که تساوى حقوق زن و مرد در تمام زمینه‌ها به تحقق پیوسته و ”سروصداى” زنها بى‌مورد است. جالب است که مردان بخش شرقى آلمان نسبت به این برابرى با دیده تردید می‌نگرند و زنان شرق آلمان بدبین‌تر از مردان آن هستند. کوشش براى بدست آوردن حقوق برابر با مردان نه یک موضوع تاریخى، و نه انجام وظیفه، که مسئله‌اى زنده و روزمره براى زنان آلمان است.

  یوتا اوتن مهندس اللکتروتکنیک، مادر دو فرزند و یکى از فعالان با پشتکار مسایل زنان است و علیرغم تحصیلات بالا و یک دوره زندگى شغلى موفق در آلمان معتقد است: ” حقوق برابر زنان با مردان وجود ندارد. اما آنچه مسلم است شرایط براى زنان داوما روبه بهتر شدن است و در سالهاى اخیر تغییرات محسوسى کرده.

  البته در اینجا نیز شانس زنها در بدست آوردن مشاغل خوب بستگى به این دارد که در کدام رشته درس خواند و بدنبال کدام شغل و چه موقعیتى هستند.” او از تجربه شخصى خودش می‌گوید: ” زمانى که من اولین بار در جستجوى کار بودم، سال ۱۹۸۹، این حرفه هنوز مردانه بود، و فضاى حاکم بر آن بسیار محافظه‌کارانه. باید با پیش داورى‌هاى مختلفى میجنگیدم. اگرچه این فضا به مرور زمان عوض شده، اما تفکر محافظه کارانه هنوز هم بر آن حاکم است. من در یک اداره دولتى استخدام شدم. ماه هاى اول مردهاى همکارم گاه وبیگاه متلک‌هاى احمقانه‌اى می‌پرداندند. بعد از سپرى شدن یکدوره پذیرفتند که باید وجود مرا جدى بگیرند.” اما مشکل زنان در محیط کار تنها به متلک‌هاى مردانه و کارفرمایانى که توانایى هاى زنان را براى ارتقاء شغلى نادیده می‌گیرند خلاصه نمی‌شود.

  زنان آلمان هنوزهم براى کار مشابه دستمزد کمتر دریافت می‌کنند، آنهم چیزى حدود ۲۵ درصد! باوجود مشکلات یاد شده اکثریت زنان آلمان معتقدند که نابرابرى جنسیتى در برخى زمینه‌ها از بین رفته است. در آموزش، فعالیت‌هاى هنرى و فرهنگى، و در ورزش. هم چنین ادارات، انجمن ها و کانونهاى مختلف عرصه‌هایى هستند که برابرى حقوقى زنان با مردان در آنها در حد بالایى به تحقق رسیده. ولى باید میان حق برابر در انتخاب شغل و حق برابر در موفقیت شغلى و ارتقا به رده‌هاى بالاى مدیریت تفاوت گذاشت. یوتا اوتن مهندس رشته الکتروتکنیک می‌گوید: ” در رشته‌هاى فکرى و علمى شانس زنها بسیار خوب است و حتى امکان بهترى براى رشد پیدا می‌کنند، اما در رشته‌هایى که هنوز ”مردانه” به شمار می‌آیند، و همینطور هم موقعیتهایى که هنوز در ید مردان است، برای نشان دادن ظرفیت‌ها و توانایى هایشان با مشکل مواجه می‌شوند.”

  ۵۷ درصد زنان آلمان اطمینان دارند که در انتخاب شغل مورد نظر از شانسى مساوى با مردان برخوردارند، اما تنها ۳۴ درصد آنها همین اطمینان را نسبت به برخوردارى از شانس ترقى برابر با مردان درمحیط کار خود دارند. در اینجا گروه وسیعى از زنان معتقدند که یک تساوى حقوق واقعى میان آنها و مردان براى ترقى شغلى وجود ندارد. خانم پرى نیمان مسئول تساوى حقوق زن و مرد در رادیو تلویزیون شمال آلمان در استان نیدرزاکسن در این باره به ما می‌گوید: ”در آلمان هم مثل همه‌جای دنیا هنوز در تمام ادارات تساوی حقوق زن و مرد وجود ندارد. مثلا در بخش ژورنالیسم زنهای زیادی داریم، ولی وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم در رهبری سازمان یا در شغل‌هایی که بالاتر هست تعداد زنها کمتر می‌شود. و این مشکلى نیست که فقط در اداره‌ی ما وجود داشته باشد، بلکه در سراسر آلمان و سراسر اروپا اینطور هست.” و بدتر اینکه کار مساوى زنها با مردها به معنى دریافت دستمزد مساوى نیست. فقط ۱۳ درصد زنان آلمان خلاف این نظر را دارند، یا بهتر بگوییم در کار خود این موفقیت را داشته‌اند که از دستمزد مساوى با مردان براى کار مشابه برخوردار شوند.

  یوتا اوتن: ” دستمزد زنان در مشاغلى که نیاز به تحصیلات عالى دارند، تقریبا برابر است. اما از آنجا که مردها امکان بهترى براى ارتقاء دارند، این معادله برهم می‌خورد زیرا آنها خیلى سریعتر از زنها به رده هاى بالاتر میرسند و به همین دلیل هم درآمد بالاترى دارند.” خانم نیمان مسئول تساوی حقوق زنان با مردان در رادیو تلویزیون استان نیدرزاکسن هم اضافه می‌کند: ” ببینید، در آلمان تمام حقوقها بر مبنای قوانین داده می‌شود. بر طبق قانون یک خبرنگار زن با یک خبرنگار مرد به یک اندازه حقوق می‌گیرد. این قانونش هست. منتها وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم مردها خیلی زودتر به مراجع بالاتر می‌رسند، به درجات بالاتر می‌رسند، زودتر در کارشان پیشرفت می‌کنند ، در نتیجه زودتر هم حقوق‌شان بیشتر می‌شود. اگر به این شکل نگاه ‌کنیم، حقوق زنها کمتر از مردها هست. این مسئله‌ای است که الان در شورای اتحادیه اروپا شدیدا روی آن بحث می‌شود و اتحادیه اروپا می‌خواهد یکسری برنامه‌هایی را انجام بدهد که بتواند به مرور زمان این مسئله را از بین ببرد.” هم چنین تقسیم کاردر خانه نیز براى زنان یک مشکل باقى مانده. تنها ۲۳ درصد زنان شاغل می‌گویند که کار خانه از حقوق و مسئولیت مساوى برخوردارند و ۷۰ درصد بقیه آنرا مشکلى فرساینده می‌دانند، بخصوص مادران شاغل. در آلمان مداوما در مورد رشد منفى جمعیت ابراز نگرانى می‌شود.

  بر اساس آمار منتشر شده از سوى انستیتو تحقیقاتى آلنس باخ اکثریت زنان آلمان تمایلى به تمرکز فعالیت و انرژى خود روى خانواده و کار خانگى ندارند. تنها ۲۴ درصد زنان آلمانى هنوز بر این اعتقادند که خود و هم‌جنسان‌شان بهتر است بجاى کوشش براى رسیدن به موفقیت‌هاى شغلى، توجه خود را به خانواده و پرورش کودکان بدهند. اما جالب‌تر این است که در میان مردها هم این طرز تفکر تنها به اقلیتى ۳۳ درصدى محدود می‌شود. البته این راهم اضافه کنیم که هردوگروه متعلق به تفکر دوم از میانگین سنى شصت سال برخوردارند. درمیان دختران جوان که حاضر به پذیرش چنین نقشى باشند به آمارى ۱۲ درصدى برخورد می‌کنیم. اما گره کار کجاست؟ یوتا اوتن: ” مشکل کاریابى زنان این است که هرکارفرمایى اول به این فکر می‌کند که این زن در سه، پنج یا هفت سال ‌آینده بچه دار می‌شود و کار را براى مدتى زمین می‌گذارد.

  پرى نیمان: ” دختران جوانى که به‌مراتب تحصیلاتشان بالاتر از مردها هست وتا زمان مثلا دیپلم مدرسه، نمراتشان خیلی بهتر است، و توی دانشگاه هم بهتر از مردها هستند، تا وارد بازار کار میشوند آنوقت شانس‌شان بدتر می‌شود. یکی از دلایلش این است که یکزمانی بالاخره زن دلش می‌خواهد بچه‌دار بشود و آنزمانی که بچه‌دار بشود، روی موقعیت کاری‌اش تاثیر منفی می‌گذارد. و الان می‌بینیم که در آلمان خیلی اززنهای جوان وقتی که کار خوب دارند اصلا بچه‌دار نمی‌شوند.”

  به عقیده خانم نیمان علت اصلى را باید در این دید که: ” هنوز سیستم تفکری این اجتماع مردسالاری هست، این را نباید فراموش بکنیم و به کیفیت یک زن حتا در درجات بالا به‌مراتب کمتر اطمینان می‌شود تا به کیفیت یک مرد، بخصوص که اگر کسانی که تصمیم می‌گیرند یا در جاهایی هستند که در موقعیت تصمیم‌گیری هستند، مرد باشند یا اینکه زنهایی باشند که افکار مردسالاری دارند. چون این هم هست و حتما به این معنا نیست که زنها به زنها کمک می‌کند. خیلی موقعها ما می‌بینیم رؤسا زن هستند و به‌مراتب کمتر به زنها کمک می‌کنند تا به مردها. این تفکر مردسالاری هنوز در تمام اروپا هست و آلمان هم یکی از این کشورهاست.” این را هم اضافه کنیم که علیرغم محدودیتهاى یاد شده حضور وسیع زنان در صحنه سیاست آلمان، وجود یک زن در مقام صدراعظمى آلمان و زنان بسیارى در رده‌هاى بالاى احزاب و در مجلس این کشور این ایده را که زنان می‌توانند و باید موقعیت‌هاى شغلى برابر داشته باشند را در میان خود زنان بیش از پیش تقویت کرده است. در سال ۲۰۰۰ از هرسه زن تنها یک نفرچنین تصورى داشت، یکسال بعد یعنى در سال ۲۰۰۱ تقریبا نیمى از زنان یعنى ۴۹ درصد آنها و درحال حاضر ۵۹ درصد آنها به وجود این توانایى اعتماد بیشترى دارند.

  اما آمار مردها در این مورد بسیار جالب تر است: ۷۵ درصد یعنى به شکل چشمگیرى بیش از خود زنها! و اما توضیحى هم درباره کارى که مسئولین تساوى حقوق زن و مرد در ادارات آلمان برعهده دارند. خانم نیمان که یکى از این مسئولین است درباره وظیفه‌اش می‌گوید: ”ما بر مبنای قراردادی که بین ریاست ادارات دولتى و نیمه دولتى و شورای کارکنان تنظیم شده، مسئول حفاظت از حقوق زنان هستیم.

  درسال ۱۹۹۲ قانونى به تصویب رسید که برمبنای آن باید تساوی حقوق زن و مرد در تمام بخش‌های مختلف دولتى و نیمه دولتى رعایت بشود. مثلا کنترل شود که در هر واحدی که تعداد زنها کمتر از مردها هست، این‌ها را به تساوی برسانند، البته به مرور زمان. وظیفه دیگر ارائه یکسری برنامه‌هایی هست برای پیشرفت کیفیت کاری زنها. مثلا برنامه‌ها و دوره هاى آموزشى تا زنها از نظر سطح و کیفیت کار‌شان رشد کنند و بتوانند همان شغل‌هایی که مردها می‌گیرند، آنها هم بگیرند. چون همه‌جا اینطوری نیست. من چیزی را که درباره‌ی اداره‌ی خودمان می‌توانم بگویم، این است که یک خبرنگار مرد با یک خبرنگار زن که مثلا حقوق تعرفه‌ی شماره‌ی ۳ می‌گیرد، هردوشان به یک اندازه می‌گیرند. منتها امکان دارد که این خبرنگار مرد، به او مثلا شش ماه دیگر یکسری مسئولیت‌های بالاتری بدهند و بگویند که سال آینده تعرفه‌اش بشود ۲، در حالیکه هنوز تقریبا همان کار را انجام می‌دهد که آن زن انجام می‌دهد. می‌دانید، به همین دلیل هست که کنترل خیلی مهم است. من یکی از کارهایم کنترل شدید هست و باید هرسال هم یک گزارش بدهم و آمار بدهم که تا چه حدی هرسال تساوی حقوق زن و مرد پیشرفت کرده. ما باید بدانیم توی ادارات براى آن زنهایی که بچه‌دار هستند چکار باید بکنیم که در اثر بچه‌دارشدن، موقعیت کاری‌شان بدتر نشود. مثلا ایجاد کودکستان و کمک‌های دیگر برای نگهداری بچه‌ها که ما همه این امکانات را در اداره مان فراهم کرده ایم. از این گذشته ساعات کاری براى زنان درنظر گرفته ایم که خیلی آزاد هست و می‌توانند در ساعات مختلف کار بکنند و حتما نباید مثلا صبح تا عصر حضور داشته باشند.”