قانون موجود که محل اتکای احزاب و کمیسیون

ماده ۱۰ است از ظرفیت لازم برای تشکیل احزاب قدرتمند برخوردار است. وقتی این قانون با قانون احزاب ترکیه مقایسه می‌شود، با آنکه شباهت‌های بسیار به یکدیگر دارند، اما رویکرد ایجابی آن بیشتر است. شاید بخشی از اشکال به عدم تعریف جرم سیاسی مربوط باشد که موجب شده بخشی از این قانون که به نحوه انحلال احزاب برمی‌‌گردد و جایگاه مورد اشاره که قاعدتا به جرم سیاسی ارتباط پیدا می‌کند برای انحلال احزاب در نظر گرفته نشود. در مجموع با اینکه بخش‌هایی از این قانون ابهاماتی دارد و به کمیسیون ماده ۱۰ قدرت اعمال سلیقه می‌دهد اما آن‌قدر ظرفیت دارد که بتوان در قالب این قانون فعالیت کرد. احزاب در دوران پهلوی اول و دوم به هیچ‌وجه شرایط بهتری نداشتند.

 

اعتراض به ردصلاحیت‌ها در موعد مقرر صورت گرفته و حق قانونی کاندیداهاست. همان‌طور که مسئول ستاد تهران و دکتر عارف هم گفتند تا ١٧ بهمن لیست اولیه اصلاح‌طلبان بسته خواهد شد و اگر در فاصله باقیمانده تا ٢٨ بهمن افراد دیگری به لیست

احراز صلاحیت‌شده‌ها برگردند، به لیست اضافه خواهند شد. البته این ردصلاحیت‌ها شوکی ایجاد کرد و به‌ویژه در روزی که می‌توانست یکی از شادترین روزهای مردم باشد، کام آنها را تلخ کرد. با توجه به مطالبه‌ای که در جامعه نسبت به مجلس آینده وجود دارد اصلاح‌طلبان نباید زمان را از دست بدهند.

 

 در این انتخابات فقط اعضای اتحاد ردصلاحیت نشدند بلکه حتی اعضای حزب اعتدال و توسعه هم رد صلاحیت شدند. اما اینکه گفتید تغییر از بالا، من چنین اعتقادی ندارم. این درست است که احزاب برای حضور در نهادهای قدرت از طریق انتخابات اقدام می‌کنند اما احزاب بدون توجه به اصلاحات جامعه محور نمی‌توانند در سپهر عمومی کشور جایی برای خودشان باز کنند. اصلاحات جامعه‌محور و اصلاحات دولت‌محور در تلازم با یکدیگر هستند. نکته دیگر اینکه حضور اتحاد در این انتخابات ائتلافی است و در نهایت از لیست ائتلاف حمایت خواهد کرد. ما به دنبال سهم‌خواهی و منافع حزبی نبوده‌ایم و همه توان خود را برای تصمیم جمعی اصلاح‌طلبان به‌کار خواهیم گرفت.

 

به نکته مهمی اشاره کردید. حزب اتحاد ملت یک حزب نوپاست و علی‌القاعده باید رویکرد خود را در تمامی حوزه‌ها مشخص نماید. اما به‌طور قطع می‌گویم ما مدافع لیبرال دموکراسی نیستیم و در آینده و پس از فعال شدن کمیسیون‌های تخصصی حزب این برنامه مدون خواهد شد. فعلا شما را به بیانیه پایانی نخستین کنگره حزب اتحاد ارجاع می‌دهم چرا که در شناخت بیشتر رویکرد حزب کمک کند.

 

من مدافع تشکیل حزب فراگیر هستم و از قبل از انتخابات ٩٢ این موضوع را مطرح کردم. اما تشکیل حزب فراگیر الزاماتی دارد که الزام اصلی آن توافق مجموعه احزاب اصلاح‌طلب در این ارتباط است. متاسفانه هنوز چنین اتفاق نظری در مجموعه اصلاح‌طلبان وجود ندارد. بهترین حالت برای شکل‌گیری یک رقابت سالم و موثر در انتخابات تشکیل احزاب فراگیری است که نماینده افکار عمومی باشند.

 

باید مشخص شود دقیقا چه کسانی چنین چیزی گفته‌اند. این عبارت کلی است.

 

در انتخابات ٩٢ هم شرایطی مشابه امروز را تجربه کرده‌ایم. این درست است که بخش قابل توجهی از نیروهای شاخص ردصلاحیت شدند، اما این پایان راه نیست و نخواهد بود. به‌یقین با توجه به رویکرد اصلاح‌طلبان مبنی بر شکل‌گیری مجلسی همراه دولت و به دور از افراط‌گرایی می‌توان از بین کاندیداهای باقیمانده حضور را ادامه داد و از تشکیل مجلس مطلوب تندروها جلوگیری کرد. ضمن اینکه این حجم از ردصلاحیت کم‌سابقه است اما قرار نبوده ردصلاحیت‌ها ما را از ادامه راه ناامید کند، به ویژه اینکه مخالفان دولت بنا دارند این دولت را به دولت مستعجل تبدیل کنند.

 

فراموش نکنیم برجام در مراحل ابتدائی اجراست. انتظاری که پس از اجرای برجام وجود دارد این است که کشور از رکود خارج شود. توجه داشته باشید که قیمت نفت به ۴/۱ زمان دولت احمدی‌نژاد تنزل پیدا کرده و دست دولت همچنان بسته است. ضمن اینکه هدفمندی یارانه‌ها نیز هر ماه بار سنگینی را روی دوش دولت گذاشته است. البته در اینکه قشر فرهنگی کشور باید آن‌قدر تامین باشد که دغدغه نان نداشته باشد هیچ تردیدی ندارم. اما این رویکرد باید در سیاست‌گذاری‌های کلان اصلاح شود. در شرایط فعلی دولت تحمل شرایط بار مالی جدیدی ندارد تا از این بحران عبور کند.

 

خوشبختانه سامانه ائتلاف اصلاح‌طلبان در سراسر کشور شکل گرفته است و شوراهای هر استان به مقتضای شرایط هر حوزه انتخابیه بهترین تصمیم را خواهند گرفت. این بستگی به شرایط حوزه‌های انتخابیه دارد و شناختی که نسبت به کاندیداهای باقیمانده وجود دارد.

 

 در حال بررسی وضعیت استان‌ها و حوزه‌های انتخابیه هستیم ضمن اینکه در تلاش هستیم که دایره انتخاب مردم وسیع‌تر شود. ما از ابتدا رویکردمان ائتلاف و مشارکت حداکثری بوده است اما با توجه به شرایط و تجربه‌ای که از انتخابات ٩٢ داریم علی‌القاعده می‌دانستیم که مطالبه‌مان حداکثری نخواهد بود. در این انتخابات راه انتخابات ٩٢ را خواهیم رفت و مطالبه حداقلی‌مان شکل‌گیری مجلسی به‌دور از تندروی‌هایی است که در مجلس نهم با آن مواجه بودیم. برای تحقق این هدف باید همه ظرفیت‌ها و موانع و… بررسی شود. ضمن آنکه هر استان یا حوزه انتخابیه مختصات خود را دارد و شوراهای استان باید سعی کنند مقدور‌ترین تصمیم را برای مشارکت حداکثری و مطالبه‌ای که مد نظر است بگیرند.

 

صندوق رای و انتخابات در دسترس‌ترین و ممکن‌ترین سهم ما از دموکراسی است و سندش به‌نام تک‌تک شهروندان نوشته شده است. در انتخابات بسته به شرایط، گزینه‌هایی برای انتخاب داریم. این محدود به کشور ما هم نیست. باید ببینیم از بین گزینه‌های موجود انتخاب کدام‌یک حداقل‌ها یا مطلوب ما را تامین می‌کند. تجربه انتخابات ٩٢ را فراموش نکنیم. بسیاری در آن مقطع عقیده داشتند که آمدن ما آب در هاون کوبیدن است. اما ما آمدیم و انصافا در این دوسال و اندی آثار این حضور را دیدیم. شرکت نکردن به معنی واگذار کردن حق شما به دیگران است.

 

در این رابطه نظرات متفاوت است. من رسالت پیامبران را هم اصلاح می‌دانم اما رفرم در ایران با شکل‌گیری نهضت مشروطه آغاز شد و اوج آن انقلاب اسلامی بود. هر چند پس از انقلاب اسلامی اصلاحات به عنوان یک جنبش فراگیر از دوم خرداد ٧۶ آغاز شد و در قالب یک جریان با گفتمان روشن‌تر در سپهر سیاسی کشور جای گرفت.

 

با وجود ردصلاحیت بیشتر زنان نسبت به مردان در این انتخابات، فضای عمومی کشور در مقایسه با ادوار قبل برای رای‌آوری زنان بسیار مناسب‌تر است. حال باید دید تا ١۶ بهمن که قرار است لیست‌ها نهایی شود تا چه حد به اعتراضات پاسخ داده خواهد شد. اما بسیار خوشبینم که در این انتخابات خانم‌های بیشتری به مجلس راه پیدا کنند. ضمن اینکه این انتخابات پایان راه نیست. ظرفیت‌ها برای حضور زنان در جامعه رو به افزایش است و این امیدواری به آینده را بیشتر می‌کند.

 

اگر یکی از کارکردها و اهداف اصلی احزاب، حضور در قدرت برای تغییر یا اصلاح سیاست‌ها و رویکردها باشد، این قاعده پذیرفتنی است. احزابی که به دنبال حضور زنان در قدرت هستند، از جایگاه حزب به عنوان فرصت برای ظرفیت‌سازی و تحقق عدالت جنسیتی بهره می‌گیرند. در واقع اعتقاد به عدالت جنسیتی برای حضور زنان در قدرت از جانب احزاب و پرداختن به راهبردها تحقق این هدف را برجسته‌تر می‌کند. با این مقدمه، می‌توان به این سوال پاسخ داد که احزاب نه تنها قادرند زمینه حضور زنان را در قدرت فراهم کنند، بلکه باید برنامه‌ها و رویکردهای خود را برای پیگیری مطالبات زنان کشور نیز ارائه کنند.

 

برنامه‌ای که باید مشخص کند نمایندگان حزب پس از حضور در پارلمان قرار است به کدام بخش از مطالبات جامعه زنان ایران پاسخ گویند و نیز چگونه پس از ورود به مجلس این مطالبات را پیگیری خواهند کرد. بی‌توجهی به این موضوع یکی از دلایل بی‌عملی مجالس در پیگیری و تحقق مطالبات زنان ایران است. توجه به این موضوع قاعدتا، فارغ از این است که نمایندگان احزابی که به مجلس راه می‌یایند زن باشند یا مرد.

 

اما به نظر می‌آید با توجه به تجارب مجالس پیشین ایران، از دو راهبرد برای دیدن جایگاه زنان در برنامه احزاب می‌توان استفاده کرد. راهبرد اول آن است که در تدوین برنامه‌ها سرفصلی جداگانه به مسائل و مطالبات زنان اختصاص یابد و راهبرد دوم نیز آن است که مشکلات و مطالبات زنان در تمامی سرفصل‌های برنامه احزاب برای مجلس مدنظر قرار گیرد که قاعدتا باید بیانگر نگرش احزاب با گرایش‌های سیاسی متفاوت نسبت به موضوع مشارکت همه‌جانبه زنان باشد. برای مثال در تمامی سرفصل‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و… موضوع مطالبات زنان با این دیدگاه جریان‌سازی شود. تجربه جوامع موفق حاکی از آن است که استراتژی جریان‌سازی، نتایج مطلوب‌تری به همراه داشته است. اما این برنامه‌ها باید از چه مختصات و ویژگی‌هایی برخوردار باشند.

 

 آنچه مسلم است تا زمانی که احزاب ایران نگاه واقع‌بینانه‌ای به شکاف‌های جنسیتی موجود نداشته باشند و نیز از فقدان درک مناسب از صورت مساله زنان ایران رنج ببرند، قادر نخواهند بود برنامه‌ای متناسب با مقتضیات امروز ایران و به تبع آن پاسخی برای پیگیری و طرح مطالبات زنان در نهاد قانونگذاری داشته باشند.

 

از سوی دیگر شناخت این مطالبات و اقتضائات ساختار حقیقی و حقوقی ایران به آنها در تبدیل این مطالبات به طرح‌هایی جهت تصویب در مجلس کمک خواهد کرد. گزارش‌های منتشرشده در ارتباط با شکاف‌های جنسیتی امروز جامعه ایران می‌تواند مبنای واقع بینانه‌ای برای روشن‌تر شدن سرفصل‌های برنامه‌ای احزاب برای مجلس آینده باشد. با توجه به این گزارش‌ها به نظر می‌آید سرفصل‌های این برنامه‌ها می‌تواند رویکردها و برنامه‌های جریان‌ها و احزاب برای جامعه زنان ایران باشد. جمهوری اسلامی ایران در سال‌های ٧۵ و ٧۶ با حضور در اتحادیه کشورهای بین‌المجالس متعهد شد که طی ١۰ سال تعداد زنان در مجلس را به حدود ٢۵ درصد برساند.

 

رویکرد حزب اتحاد ملت همراهی و حمایت از دولت در کنار نقد منصفانه و عالمانه است.

 

فساد سیستماتیک یکی از پیچیده‌ترین انواع فساد در حوزه اقتصاد است. سیستماتیک یعنی از صدر تا ذیل درگیر چرخه فساد هستند و به عنوان مثال رشوه‌گیری و رشوه دادن به امری عادی تبدیل می‌شود. در ابعاد خرد و کلان به اعتقاد من دولت یازدهم گام‌های بسیار خوبی در این ارتباط برداشته که اگر مجلسی همراه داشته باشد به‌یقین بر بخش قابل توجهی از این فسادها خاتمه خواهد داد. شما واکنش‌ها را در طول چند روز گذشته به ایتالیا و فرانسه مرور کنید تا به بخشی از واقعیت فساد و ابعاد آن پی ببرید. فسادی که بیشترین عامل ماندگاری رکود اقتصادی در کشور است و در مقابل خروج کشور از رکود بیشترین مقاومت‌ها را از خود نشان می‌دهد.

 

شعار اصلاح‌طلبان ایران برای همه ایرانیان است و در عمل حداقل سعی کرده‌اند با وجود مقاومت‌ها این را ثابت کنند. پذیرش تنوع و تکثر قومی و مذهبی و توجه به حساسیت‌ها و تاکید بر توزیع عادلانه منابع و داشتن برنامه روشن در این ارتباط با توجه به ملاحظه منافع ملی به اعتقاد من کاربردی‌ترین رویکرد در ارتباط با حفظ و تبدیل به فرصت این تنوع و تکثر است.