هم اکنون بازار کار ایران با بیکاری مردان و زنان مواجه است و گزارش های رسمی دولتی نشان می دهد زنان در برابر مردان،
شانس کمتری برای ورود به بازار کار دارند. آنچه که باعث تشدید بیکاری زنان و دیده شدن این معضل شده، افزایش تعداد
زنان تحصیل کرده دانشگاهی آماده به کار است.
در دهه های اخیر، درصد بسیار بالایی از زنان تصمیم گرفته اند تحصیلات دانشگاهی داشته باشند و همزمان با تحولات
اجتماعی، کرسی های فراوانی را در دانشگاه های کشور از آن خود کرده اند؛ بنابراین وقتی این شرایط وجود دارد، درصد قابل
توجهی از آنها پس از اتمام تحصیلاتشان متقاضی کار خواهند بود.
علاوه بر زنانی که امروز دارای تحصیلات دانشگاهی و آماده ورود به بازار کار هستند، درصد قابل توجهی از زنان شاغل هم
دارای مدارج بالای دانشگاهی هستند. به صورت کلی، سطح تحصیلی زنان در طول یکی دو دهه به یکباره متحول شده و
گرایش شدیدی در زنان برای طی تحصیلات تکمیلی و به تبع آن جستجو برای کار به وجود آمده است.
کارشناسان می گویند:آمار و ارقام در دسترس نشان می دهد در شرایطی که بیش از ۰۶ درصد کرسی های دانشگاه ها در
اختیار زنان قرار گرفته است،با این وجود نرخ مشارکت اقتصادی و اشتغال زنان کشور روندی کاهشی دارد.
این نرخ پایین مشارکت و به دنبال آن، افزایش نرخ بیکاری زنان بیانگر این است که قانون های حمایتی تصویب شده برای
به جای اشتغال زنان طی سال های گذشته کارآمد نبوده و نتیجه ای » مشغولیت زنانه « اشتغال بانوان با توجه به وجود رویکرد
جز کاهش بیشتر مشارکت زنان در فرایندهای اقتصادی اجتماعی به ارمغان نیاورده است.

جدیدترین گزارش وزارت کار از تحولات بازار کار و اشتغال زنان در ایران نشان می دهد مسئله اشتغال، به ویژه اشتغال زنان
طی دهه های اخیر به یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های کشور تبدیل شده است.
این در حالی است که به طرز عجیبی دو سوم از کل جمعیت در سن کار کشور که باید جزو گروه فعال اقتصادی و در حال
کار باشند، صرفا مصرف کننده هستند و جمعیت میلیونی غیرفعالان را تشکیل می دهند.
براساس استانداردهای آماری، این گروه عظیم هیچ نقشی در جریان تولید، فعالیت های اقتصادی و کسب و کار ندارند و تنها
به عنوان یک مصرف کننده شناخته می شوند.
بر پایه آمارهای رسمی، افراد پس از ۰۶ سالگی تا سن بازنشستگی به عنوان جمعیت فعال کشور شناخته می شوند و هم
اکنون و براساس آخرین آمار اعلام شده در بهار امسال، از کل جمعیت کشور ۰۶ میلیون و ۹۳ هزار و ۵۲۸ نفر در سن کار قرار
دارند و به اصطلاح جزو جمعیت فعال کشور شناخته می شوند. این تعداد، بالاترین میزان رسیدن جمعیت کشور به سن کار در
سال های اخیر است.
طبق محاسبات صورت گرفته، ۹۳ میلیون و ۸۹۶ هزار و ۶۸۰ نفر از کل جمعیت در سن کار کشور هم اکنون غیرفعال محسوب
شده و هیچ اثری از خود در جریان اقتصاد کشور ندارند که از این تعداد در حال حاضر، جمعیت مردان در سن کار کشور
۹۲ میلیون و ۰۶۸ هزار و ۸۹۰ نفر است که از این تعداد ۰۰ میلیون و ۳۲۸ هزار و ۳۳۲ نفر غیرفعال شناخته می شوند و ۲۶ میلیون و
۲۰۳ هزار و ۸۹۳ نفر هم دارای فعالیت اقتصادی هستند.
در مقابل، زنان در سن کار کشور جمعیتی به میزان ۹۲ میلیون و ۲۸۲ هزار و ۳۶ نفر را تشکیل می دهند که از این تعداد فقط
۶میلیون و ۲۵۳ هزار و ۸۲۵ نفر فعال اقتصادی شناخته می شوند و ۲۶ میلیون و ۳۰۲ هزار و ۸۰۲ نفر هیچ نقشی در اقتصاد کشور
ندارند.
در حال حاضر زنان جوان در ۲۶ استان کشور با بیکاری بالای ۶۶ درصد مواجه هستند، ۳ استان دارای نرخ بیکاری بیش از
۶۶ درصد، ۰ استان با بیش از ۸۶ درصد، سه استان دیگر با بالغ بر ۰۶ درصد و ۲ استان هم دارای نرخ بیکاری زنان جوان
بالای ۶۶ درصد است.
براساس گزارش نتایج آمارگیری زمستان ۳۹ که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته، استان های کهگیلویه و بویراحمد و
چهارمحال و بختیاری با نرخ بیکاری بالای ۶۶ درصد و استان های ایلام، فارس و مازندران با نرخ بیکاری بالای ۰۶ درصد زنان
جوان ۰۸ تا ۲۶ ساله مواجه هستند.
همچنین بر اساس آمارهای رسمی، نرخ بیکاری زنان از ۵ر ۰۰ درصددر سال ۰۹۵۵ به ۵ر ۰۳ درصد در سال ۰۹۳۲ رسیده
است که افزایش ۹ درصدی شاخص نرخ بیکاری زنان رادر این بازه پنج ساله نشان می دهد؛ این در حالی است که در این مدت،
نرخ بیکاری مردان از ۵ر ۰۶ درصد به ۰ر ۵ درصد کاهش یافته است.
همچنین نرخ مشارکت مردان در بازار کار ایران طی سال ۰۹۳۲ معادل ۰۹ درصد اعلام شده است در حالی که این نرخ برای
زنان حدود ۶ر ۰۲ درصد بوده است که می توان این طوراستنباط کرد که شکاف جنسیتی اشتغال طی این دوره پنج ساله روندی
صعودی داشته و جذب مردان در بازار کار نسبت به زنان بیشتر بوده است.

نکته حایز اهمیت اینکه تعداد شاغلان مرد در سال ۰۹۳۲ ، نسبت به سال ۰۹۵۵ به میزان ۸ درصد افزایش پیدا کرده و از رقم
۰۶۹۹۶۶۵۸ نفر به ۰۵۲۶۶۵۵۰ نفر رسیده است که نشان می دهد با پدیده مردانه شدن اشتغال و زنانه شدن بیکاری مواجه
هستیم.
در طول دهه های اخیر مساله اشتغال به ویژه اشتغال زنان به یکی از موضوعات مهم و تأثیرگذار در تصمیم گیری ها و
برنامه ریزی های کشور مبدل شده است.
آمارهای رسمی بیانگر آن است که در پنج سال گذشته ) ۰۹۵۵ ۰۹۳۲ ( تعداد شاغلان زن در ایران با کاهش ۲ر ۰۶ درصدی –
مواجه بوده است .
بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار کشور در سال ۰۹۵۵ حدود ۹ میلیون و ۶۶۶ هزار نفر از شاغلان کشور را زنان
تشکیل داده اند، این در حالی است که در سال ۰۹۳۲ این تعداد به ۹ میلیون و ۰۶۸ هزار نفر رسیده که نشان از کاهش ۸۲۰
هزار نفری تعداد شاغلان زن دارد؛ به عبارتی هر سال به طور متوسط حدود ۰۶۶ هزار نفر اززنان شاغل در کشور از بازار کار
خارج شده اند. نسبت جنسی اشتغال طی سالهای اخیرهم حاکی از آن است که این نسبت روند افزایشی داشته به نحوی که از
۶۶۹ مرد شاغل در برابر ۰۶۶ زن شاغل در سال ۰۹۵۵ به ۸۶۳ مردشاغل در برابر ۰۶۶ زن شاغل در سال ۰۹۳۲ رسیده
است؛علاوه بر آن نسبت جنسی بیکاری طی این سالها روند کاهشی را تجربه کرده است، به نحوی که از ۲۵۹ مرد بیکار در
مقابل ۰۶۶ زن بیکار در سال ۰۹۵۵ به ۲۲۰ مرد بیکار در مقابل ۰۶۶ زن بیکار در سال ۰۹۳۲ رسیده است.
نکته قابل توجه این که علیرغم کاهش تعداد زنان شاغل در سال ۰۹۳۲ نسبت به سال ۰۹۵۵ ، تعداد زنان شاغل دارای
تحصیلات عالی طی همین دوره زمانی به میزان ۸ر ۲۰ درصدافزایش پیدا کرده است که افزایش تعداد زنان شاغل تحصیل کرده
متاثر از دو عامل اصلی ورود زنان تحصیل کرده به بازار کار و افزایش سطح تحصیلات زنان شاغل بوده است.
در بحث شکاف جنسیتی اشتغال ،نخستین موضوعی که درباره آمارهای اشتغال زنان جلب توجه می کند، تغییراتی است که در
نرخ بیکاری زنان صورت گرفته است. بر اساس آمارهای رسمی، نرخ بیکاری زنان در سال ۰۹۵۵ از ۵ر ۰۰ درصد به ۵ر ۰۳ درصد
در سال ۰۹۳۲ رسیده است که افزایش ۹ درصدی شاخص نرخ بیکاری زنان در پنج سال گذشته را نشان می دهد، این در حالی
است که در این مدت نرخ بیکاری مردان از ۵ر ۰۶ درصد به ۰ر ۵ درصد کاهش یافته است.
نرخ مشارکت مردان در بازار کار ایران هم طی سال ۰۹۳۲ بالغ بر ۰۹ درصد اعلام شده است در حالی که این نرخ برای زنان
حدود ۶ر ۰۲ درصد بوده که می توان این طور استنباط کردشکاف جنسیتی اشتغال طی این دوره پنج ساله روندی صعودی داشته
و جذب مردان دربازار کار نسبت به زنان همواره بیشتر بوده است.
در مقابل، شکاف جنسیتی بیکاری طی این سالها روند نزولی داشته و از رقم ۰ر ۰۶ درصد در سال ۰۹۵۵ به رقم ۵ر ۸۶ درصد
در سال ۰۹۳۲ رسیده است که طبعا ادامه این وضع موجب انباشته شدن بیکاران زن در بازارکار خواهد شد . اما بررسی تحولات
اشتغال زنان در بخش های عمده اقتصادی طی این سالها نشان می دهد که زنان از برخی حوزه های شغلی خارج شده و به روی
آوردن یا جایگزین شدن درحوزه های دیگر تمایل نشان داده اند.

روزنامه اطلاعات