در اجلاس پنجاهونهم کمیسیون مقام زن که مقارن با بیستمین سالگرد تصویب اعلامیه و برنامه عمل پکن است، دبیرکل ملل متحد نیز گزارشی ارائه داد. این گزارش دبیرکل در نشست فوقالعاده بیستوسوم مجمع عمومی ارائه شد.
به گزارش مهرخانه، در این گزارش خاطرنشان شده است که از بیست سال پیش (زمان تصویب اعلامیه و برنامه عمل پکن) تاکنون، شاهد آن هستیم که اقدامات زیادی برای تحقق برابری جنسیتی و توانافزایی زنان و مقابله با ارتکاب اشکال مختلف خشونت علیه زنان صورت پذیرفته است. مشارکت زنان و دختران در سطوح تحصیلی و آموزشی مختلف و نیز مشارکت زنان در نیروی کار، از جمله اقدامات و دستاوردهای مهم در این زمینه است، اما بهرغم تحولات و پیشرفتهای اخیر در حوزه زنان، هیچ کشوری در سراسر جهان نتوانسته است «برابری جنسیتی» به معنای واقعی کلمه را اجرا و عملی کند. فقدان تخصیص بودجه مناسب در عرصه داخلی و بینالمللی برای اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن، به عنوان چالشهای اصلی در راستای اجرا و بازنگری بر اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن قلمداد میشود.
در بخش نخست این گزارش، مروری کلی بر اجرای بیستساله اعلامیه و برنامه عمل پکن صورت گرفته است. در بخش دوم گزارش دبیرکل هم سعی شده است اولویتها، دستاوردها، موانع و چالشهای مربوط به اجرای ۱۲ حوزه نگرانی پکن مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.
۱. نگاهی بر اجرای اعلامیه و برنامه عمل پکن
در طول دو دهه اخیر، شاهد آن هستیم که در کشورهای مختلف، پیشرفتهایی در ارتباط با تحقق برابری جنسیتی صورت گرفته است. از جمله اینکه تبعیض جنسیتی علیه زنان و دختران به طور کامل از قوانین و مقررات بسیاری از کشورها، برچیده شده است.
در برخی مناطق مشارکت زنان در آموزش، در نیروی کار و عرصه تجارت و اشتغال و مقابله با خشونت علیه زنان، پیشرفتهای چشمگیری دیده میشود. نکته قابل تأمل از دیدگاه دبیرکل آن است که پیشرفتها و دستاوردهای حاصلشده در زمینه ارتقای آموزش زنان و دختران، نتوانسته است منجر به ارتقای وضعیت کار و اشتغال زنان و برخورداری زنان از کار و شغل متناسب با شغلشان شود.
دبیرکل صراحتاً اذعان کرده است که تحقق برابری و منع تبعیض جنسیتی در عرصه کار و اشتغال، بالغ بر ۷۵ سال به طول خواهد انجامید. همچنین معضل ارتکاب اشکال مختلف خشونت علیه زنان و دختران در بخش عمومی و خصوصی و نیز نرخ مرگ و میر بالای مادران و نوزادان، فقدان مشارکت مؤثر و فعال زنان در سطوح و مناصب تصمیمسازی نیز از دیگر معضلات و موانع جدی برای تضمین برخورداری زنان و دختران از حقوق بشر است.
۲. پیشرفتها و دستاوردها در طول بیست سال بعد از تصویب اعلامیه پکن
برخی از مهمترین دستاوردها و پیشرفتهای حاصله در طول بیست سال بعد از تصویب اعلامیه پکن بنابر گزارش دبیرکل ملل متحد، عبارتاند از:
۲.۱. کشورهای متعددی مبادرت به امحای تبعیض در قانون و رویههای خود شدهاند و بدین ترتیب در راستای تحقق برابری جنسیتی و مقابله با خشونت علیه زنان و دختران اقدام کردهاند.
۲.۲. در راستای ارتقای آموزش دختران در سطح تحصیلی مختلف اعم از ابتدایی و راهنمایی، پیشرفتهای چشمگیری حاصل شده است.
۲.۳. در برخی از مناطق جهان، از جمله کشورهای آمریکای لاتین، مشارکت زنان در نیروی کار و اشتغال، افزایش چشمگیر داشته است.
۲.۴. میزان مشارکت زنان در مجالس قانونگذاری ملی کشورها، از ۱۱ درصد در سال ۱۹۹۵ به ۲۲ درصد در سال ۲۰۱۵ رسیده است.
۲.۵. نرخ مرگ و میر زنان از سال ۱۹۹۰، به میزان ۴۵ درصد کاهش یافته است.
۲.۶. پیشرفتهای چشمگیر و قابل توجهی در جنبههای هنجاری و نورماتیو خصوصاً در برخی زمینههای نوین از جمله زنان، صلح و امنیت بینالمللی صورت پذیرفته است.
۳. شکافها و خلأهای موجود در عرصه زنان
برخی از خلأها و شکافهای موجود در عرصه ارتقای وضعیت زنان در گزارش اخیر دبیرکل ملل متحد عبارتاند از:
۳.۱. اِعمال تبعیض در قوانین برخی از کشورها خصوصا در قوانین مرتبط با حقوق خانواده.
۳.۲. ارتقای وضعیت تحصیلی و آموزشی زنان و نیز ارتقای وضعیت زنان در زمینه کار و اشتغال، لزوماً منجر به ارتقای وضعیت زنان از جمله دسترسی به دستمزد برابر با مردان در قبال کار مساوی، وضعیت مطلوب و مساعد اشتغال نشده است.
۳.۳. در طول بیست سال اخیر، شکاف موجود در زمینه مشارکت زنان در بازار کار و تجارت از ۲۸ درصد به ۲۶ درصد رسیده و این میزان، افزایش بسیار اندکی بوده است.
۳.۴. اِعمال تبعیض علیه زنان خصوصاً در کارهای غیررسمی که زنان به آن اشتغال دارند، همچنان وجود دارد.
۳.۵. ارتکاب اشکال مختلف خشونت علیه زنان و دختران، همچنان به عنوان یکی از زمینههای نقض جدی حقوق بشر زنان است.
۳.۶. در برخی از مناطق جهان، نرخ مرگ و میر مادران و نوزادان همچنان بسیار بالا است. نقض حقوق و سلامت جنسی و باروری زنان در برخی از مناطق و کشورها ادامه دارد.
۳.۷. فقدان مشارکت مؤثر و فعال زنان در تصمیمسازی در تمامی سطح کشورها همچنان ادامه دارد.
۳.۸. عدم تحقق برابری جنسیتی به عنوان یکی از موانع جدی نقض حقوق بشر زنان در تمامی زمینهها قلمداد میشود.
۴. روند بسیار کند پیشرفت و توسعه زنان
در گزارش اخیر دبیرکل ملل متحد به اجلاس پنجاهونهم کمیسیون مقام زن، خاطرنشان شده است که بالغ بر ۸۱ سال طول میکشد تا برابری جنسیتی در عرصههای اقتصادی محقق شود. بیش از ۷۵ سال به طول میانجامد که در عرصه کار و اشتغال به موقعیت مطلوب دست یابیم و زنان از دستمزد برابر در قبال کار برابر با مردان برخوردار شوند. همچنین بالغبر ۵۰ سال به طول میانجامد تا زنان از مشارکت و حضور برابر با مردان در پارلمان و مجالس قانونگذاری برخوردار شوند. در طول بیست سال اخیر، فاکتورها و عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی در عدم توسعه و پیشرفت زنان مؤثر بوده است.
۵. پنج حوزه عمل فوری برای زنان در گزارش دبیرکل
در گزارش اخیر دبیرکل ملل متحد به اجلاس پنجاهونهم کمیسیون مقام زن، پنج ۵ به عنوان حوزههای اقدام و عمل فوری قلمداد شده است که عبارتاند از:
۵.۱. تغییر هنجارهای اجتماعی تبعیضآمیز و کلیشههای جنسیتی
بنا به اذعان دبیرکل ملل متحد، اکنون نیاز فوری وجود دارد مبنی بر اینکه در هنجارها و ارزشهای اجتماعی جوامع مختلف، تغییر و تحولاتی صورت پذیرد. البته تحقق این مهم، مستلزم صرف وقت و سرمایهگذاری است. از جمله اینکه اشاره شده است که باید باورها و رویکردهای مردان، دستخوش تحولات جدی شود.
۵.۲. تغییر رویکرد اقتصاد به سمت تحقق برابری جنسیتی و توسعه پایدار
یکی از حوزههای عمل ضروری در گزارش اخیر دبیرکل ملل متحد، ایجاد تحولات جدی در حوزه اقتصاد است. دولتها باید سرمایهگذاری جدی کنند تا زنان و دختران از زندگی توأم با کرامت برخوردار شوند. تضمین برخورداری زنان از شرایط مطلوب کار و از استاندارهای مطلوب، باید به عنوان یکی فاکتورهای اقتصادی لازم از سوی دولتها مورد توجه قرار گیرد.
۵.۳. همچنین تضمین برخوردای زنان از مشارکت کامل و برابر در تصمیمسازی در تمامی سطوح و مشارکت در نهادهای سیاسی، در اقتصاد، در پیشگیری از مخاصمات مسلحانه و مذاکرات مرتبط با تغییرات آب و هوایی، در برنامهریزیهای اجتماعی و امور خانوادگی و حقوق بشر زنان، به عنوان یکی از اولویتهای اساسی قلمداد میشود که دولتها باید مبادرت به اتخاذ اقدامات فوری و موقتی برای ارتقای مشارکت زنان در زمینهها و عرصههای مختلف کنند.
۵.۴. ارتقای سرمایهگذاری در زمینه برابری جنسیتی
ارتقای میزان سرمایهگذاری در زمینه برابری جنسیتی، مشتمل بر تخصیص بودجه ملی و بینالمللی است. حکمرانی اقتصادی جهانی باید در عرصه ملی و بینالمللی شامل ارتقای سرمایهگذاری برای توانافزایی و ارتقای مشارکت زنان باشد.
۵.۵. ارتقای مسئولیتپذیری دولتها در قبال برابری جنسیتی و به رسمیت شناختن حقوق بشر زنان و دختران
به رسمیت شناختن حقوق بشر زنان و دختران و تقویت مکانیسمها و نهادهای حقوق بشری ملی و بینالمللی در زمینه ارتقای حقوق زنان، باعث افزایش مسئولیتپذیری دولتها در قبال زنان میشود.
۶. یک فرصت استثنایی و تاریخی در سال ۲۰۱۵
در گزارش اخیر دبیرکل ملل متحد به اجلاس پنجاهونهم کمیسیون مقام زن، خاطرنشان شده است که سال ۲۰۱۵، یک فرصت استثنایی و تاریخی برای دولتها محسوب میشود. ایجاد جهانی با برابری جنسیتی برای تمامی نسلها باید به عنوان اولویت این قرن محسوب شود. برابری جنسیتی و به رسمیت شناختن حقوق بشر زنان و دختران، یک اقدام اساسی و بنیادین برای صلح، امنیت، حقوق بشر و توسعه پایدار است. بررسی دستاوردها و چالشهای ناشی از بازنگری بیستساله بر اعلامیه و برنامه عمل پکن، میتواند درسها و یافتههای زیادی برای تحقق برابری جنسیتی، توانافزایی زنان و تضمین برخورداری زنان و دختران از حقوق بشر داشته باشد.
۷. نگاهی بر آمارها و یافتههای گزارش اخیر دبیرکل در مورد ۱۲ حوزه نگرانی پکن
دبیرکل ملل متحد در گزارش اخیر خود به کمیسیون مقام زن، در خصوص دستاوردهای و چالشهای اعلامیه و برنامه عمل پکن، مبادرت به ارائه آمارها و یافتههایی در خصوص دوازده حوزه نگرانی پکن کرده است. در ذیل به اختصار به اهم این آمارها اشاره میشود.
۷.۱. زنان و فقر
پیام کلیدی دبیرکل در مورد زنان و فقر، چنین است: بنا بر یافتههای موجود، زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به فقر قرار دارند. زنان کمتر از مردان از امکان دسترسی به شغل و کار مناسب برخوردارند. مقابله با ریشهها و علل فقر زنان، مستلزم مقابله با هرگونه نابرابری جنسیتی در پرداخت و دستمزد است.
برخورداری زنان از حمایت اجتماعی در طول زندگانی، مستلزم سرمایهگذاری و تخصیص بودجه مناسب است. فقدان اطلاعات و یافتههای موجود در مورد فقر زنان در کشورهای مختلف، یکی از چالشهای جدی در این زمینه است. باید تسهیلات لازم برای دسترسی به اطلاعات مربوط به معضل زنانهشدن فقر ارائه شود.
بر طبق آمارها و یافتههای بهدست آمده از ۲۹ کشور آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین، فقط حدود ۳۳ درصد از زنان ۱۵ تا ۴۹ ساله از دستمزد مناسب برخوردارند؛ درحالیکه ۸۳ درصد از مردانی که در این بازه سنی قرار دارند، از دستمزد مناسب برخوردارند.
در سطح جهان، بالغ بر ۴۷ درصد از زنان بالای ۱۵ سال در کشورهای در حال توسعه، دارای یک حساب در یک مؤسسه مالی رسمیاند؛ درحالیکه این آمار در مورد مردان، بیش از ۵۵ درصد است. همچنین دختران فقیر، ۲.۵ برابر بیشتر از دختران ثروتمند و متمکن، در معرض ازدواج اجباری و زودهنگام قرار دارند.
۷.۲. آموزش و پرورش زنان
در تمامی کشورهای در حال توسعه، بهطور تقریبی تبعیض جنسیتی در مقاطع تحصیلی ابتدایی ملغی شده است. این در حالی است که در برخی مناطق، این تبعیض در مقاطع راهنمایی نیز ملغی شده است.
فقر دارای آثار انکارناپذیر بر آموزش دختران خصوصاً در مناطقی از آفریقا است. ازطرفی در سطح جهان، بالغ بر ۸۹ درصد از مردان باسواد هستند؛ درحالیکه بیش از ۸۰ درصد از زنان باسوادند. این شکاف جنسیتی در زمینه آموزش در کشورهای کمترتوسعهیافته بیش از سایر کشورها است. در کشورهای کمترتوسعهیافته، بالغ بر ۷۶ درصد از مردان، باسوادند؛ درحالیکه فقط ۵۱ درصد از زنان از سواد برخوردارند.
۷.۳. زنان و سلامت
نرخ مرگ و میر مادران و نوزادان از سال ۱۹۹۰ تاکنون، بالغ بر ۴۵ درصد کاهش یافته است. در سال ۲۰۱۳، بیش از هشتصد زن روزانه در اثر زایمان و در دوران بارداری مردهاند که ۹۹ درصد این موارد مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه بوده است. همچنین بالغ بر ۱۴۰ میلیون زن متأهل از مشارکت در تنظیم خانواده محروماند. زنان فقیر و زنان روستایی در این رابطه، آسیبپذیرتر از سایر زنان هستند. در سطح جهان، زنان ۱۵ تا ۲۴ سال، ۵۰ درصد بیشتر از مردان و پسران در معرض ابتلا به ایدز قرار دارند.
۷.۴. مقابله با خشونت علیه زنان
از هر ۳ زن، یک نفر در معرض ارتکاب خشونت جنسی و جسمی قرار دارد. بر طبق مطالعات و تحقیقات انجامشده، بیش از ۵۵ درصد از زنان مقتول، توسط شرکای جنسی، همسران و یکی از اعضای خانواده خود به قتل رسیدهاند. آمار ارتکاب خشونت در میان مردان؛ ارتکاب خشونت علیه مردان و پسران، یک نفر از هر ۲۰ نفر است.
۷.۵. زنان و مخاصمات مسلحانه
در سال ۲۰۰۰ شورای امنیت ملل متحد، قطعنامه ۱۳۲۵ را در مورد زنان، صلح و امنیت بینالمللی به تصویب رساند. در این قطعنامه، آثار مختلف مخاصمات مسلحانه بر زنان و نیز ارتقای مشارکت زنان در پیشگیری و حل مخاصمات مسلحانه مورد توجه قرار گرفت.
همچنین از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۱، فقط حدود ۴ درصد از مذارکرهکنندگان در موافقتنامههای صلح، و ۹ درصد از مذاکرهکنندگان در میزهای صلح را زنان تشکیل دادهاند.
۷.۶. زنان و اقتصاد
در فاصله سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۲، شکاف جنسیتی در نیروی کار بسیار کم و در حدود ۲۶ تا ۲۸ درصد کاهش یافته است. در سال ۲۰۱۲، نیروی کار زنان، بالغ بر ۵۵ درصد است؛ درحالیکه در همین زمان این نرخ، بیش از ۷۷ درصد است. همچنین بر طبق آمارها و یافتههای بهدست آمده از ۸۸ کشور، میزان دستمزد زنان در حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد کمتر از مردان است.
۷.۷. زنان در تصمیمسازی و قدرت
در آغاز سال ۲۰۱۵، فقط حدود ۲۲ درصد از مجالس قانونگذاری و پارلمانهای ملی کشورها را زنان تشکیل میدهند؛ درحالیکه این آمار، در سال ۱۹۹۵، در حدود ۱۱.۳ درصد بوده است.
همچنین در سال ۲۰۱۵، فقط در ۱۹ کشور زنان در سطوح مدیریتی عالی کشوری مشارکت دارند؛ درحالیکه این آمار در سال ۱۹۹۵، در حدود ۱۲ کشور بوده است.
۷.۸. مکانیسمهای ارتقای وضعیت زنان
اگر چه بالغ بر دوسوم کشورها، یک نهاد ملی در زمینه امور زنان دارند، اما ۳۱ درصد دارای نهاد تأثیرگذار و مؤثرند. همچنین فقط ۱۲.۷ درصد از کشورها دارای تخصیص بودجه بر مبنای ملاحظات جنسیتیاند و در ۴۸ درصد از کشورها، تخصیص بودجه برای زنان بهطور موقتی و خاص صورت میگیرد.
۷.۹. حقوق بشر زنان
در سال ۲۰۱۴، فقط ۱۴۳ کشور از مجموع ۱۹۵ کشور جهان، برابری میان زنان و مردان را در قوانین اساسی خود تضمین کردهاند.
همچنین ۱۸۸ کشور تاکنون مبادرت به تصویب کنوانسیون منع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان نمودهاند، اما با این وجود، تاکنون اعلامیه و برنامه عمل پکن بهطور کامل به اجرا نرسیده است. خصوصاً اینکه بسیاری از دولتها در مورد برخی مواد کنوانسیون از جمله ماده ۱۶ در مورد ازدواج و زندگی خانوادگی، شروط متعددی برای خود قایل شدهاند.
ازطرفی در ۲۶ کشور از ۱۴۳ کشور، قوانین و مقررات ملی در مورد ارث و تقسیم ارثیه میان زنان و مردان، متفاوت است.
۷.۱۰. زنان و رسانه
فقط حدود ۴۰ درصد از جمیعت جهان از حق دسترسی به اینترنت برخوردارند. شکاف جنسیتی موجود در کشورهای در حال توسعه، بیشتر است. زنان ۱۶ درصد کمتر از مردان، از حق دسترسی به اینترنت برخوردارند؛ درحالیکه در کشورهای توسعهیافته، زنان فقط ۲ درصد کمتر از مردان، از حق دسترسی به اینترنت برخوردارند. آنها همچین فقط در حدود ۳۳ درصد از کارکنان و افراد شاغل در عرصه رسانه را تشکیل میدهند.
در سال ۲۰۱۰، بر طبق تحقیقات انجامشده، بیش از ۲۴ درصد از افرادی که در رسانهها، دیده یا شنیده شدهاند را زنان تشکیل دادهاند. و همچنین تنها در حدود ۲۳ درصد از فیلمها در رابطه با موضوعات زنان است.
۷.۱۱. زنان و محیطزیست
اگرچه ۸۹ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۱۲ از حق دسترسی به آب سالم برخوردار بودهاند، اما این آمار در سال ۱۹۹۰، بالغ بر ۷۶ درصد بوده است. البته هنوز هم هفتصد و چهل و هشت میلیون نفر از حق دسترسی به آب سالم محروماند که بیشتر این جمعیت را افراد روستایی تشکیل میدهند. همچنین زنان روزانه بالغ بر ۱۶ میلیونساعت برای جمعآوری آب مصرفی خود وقت صرف میکنند؛ درحالیکه مردان، در حدود ۶ میلیونساعت و کودکان حدود ۴ میلیونساعت برای این کار، صرف میکنند.
۷.۱۲. دختربچهها
در طول ۳۰ سال گذشته نرخ ختنه دختران کاهش یافته است، اما با این وجود، بالغ بر ۱۳۳ میلیون دختر و زن در ۲۹ کشور آسیایی و منطقه خاورمیانه، قربانی ختنه میشوند.
همچنین بیش از ۷۰۰ میلیون زن و دختر در سراسر جهان، در سنین کمتر از هجده سالگی ازدواج کردهاند و بیش از یکسوم آنها، زیر ۱۵ سال سن دارند. با ادامه روند کنونی، جمعیت دخترانی که زیر ۱۸ سال ازدواج میکنند، در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۱۵ میلیون بوده و در سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۶.۵ میلیون و در سال ۲۰۵۰ بالغ بر ۱۸ میلیون نفر خواهد رسید.
مطالب مرتبط
اخبار زنان
- زنان اتصال همیشگی جهان خلقت به فردا هستند ✍زهرا نژاد بهرام
- ۴۰٪ زنان و دختران جهان در کشورهایی زندگی میکنند که دولتهایشان در تحقق برابری جنسیتی کارنامه غیرقابلقبولی دارند
- گزارش آخرین اصلاحات لایحه طلاق در دولت؛طلاق شرطی برای مردان
- با حکم امیرمکری اولین مدیر فرودگاهی زن در ایران منصوب شد
- بلوک بلوک زندگی
- نشست گروه مطالعات زنان به مناسبت روز جهانی زن
- قاضیپور باید رد اعتبارنامه شود.
- عملکرد سازمان ملل در حمایت از زنان قربانی ترور
- لزوم تدوین استراتژی فکری از سوی نمایندگان زن
جديدترين خبرها
- زنان اتصال همیشگی جهان خلقت به فردا هستند ✍زهرا نژاد بهرام
- برای احمد درخشان، گرافیست مطبوعاتی،غریبسپاری (نویسنده:مینو بدیعی)
- بیانیه انجمن روزنامه نگاران زن ایران در پی حوادث اخیر
- محسن امین زاده:جریان تندرو حاکم از موفقیت دیپلماسی ناخشنود میشود/تندروهای مخالف FATF بابت خسارات تصمیماتشان برای قدرت اقتصادی کشور و معاش مردم، مواخذه و مجازات نمیشوند.
- ۴۰٪ زنان و دختران جهان در کشورهایی زندگی میکنند که دولتهایشان در تحقق برابری جنسیتی کارنامه غیرقابلقبولی دارند
- انتخابات هییت رئیسه شورای اصلاح طلبان استان گیلان
- ”ائتلاف برای صلح بر پایه عدالت“ دعوت سیدمحمد خاتمی از همه خیرخواهان جهان در نامه به دبیرکل سازمان ملل
- گزارش آخرین اصلاحات لایحه طلاق در دولت؛طلاق شرطی برای مردان
- نشست خبرنگاران استان بوشهر به مناسبت روز خبرنگار
دیدگاه ها (0)